Diferencia entre revisiones de «Eslovenos»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
m r2.7.1) (Robot Adhibito: az:Slovenlər
Linia 54: Linia 54:


[[ar:سلوفينيون]]
[[ar:سلوفينيون]]
[[az:Slovenlər]]
[[bar:Slowénen (Voik)]]
[[bar:Slowénen (Voik)]]
[[be:Славенцы]]
[[be:Славенцы]]

Versión d'o 19:10 12 set 2011

Plantilla:Pueblo

Os eslovens son os habitants mayoritarios d'Eslovenia y forman una minoría important en Carintia (Austria) y en zonas mugants d'Italia. Charran una luenga eslava meridional, o eslovén y son catolicos.

Historia

Os eslavos s'estableixen en l'actual Eslovenia en o sieglo VII y quan os avaros dominaban Panonia se posan baixo protección d'os bayoarios. Os eslavos que dimpués esdevendrán os eslovens son mencionatos en a "Grant Cronica d'Espanya", compilación historica de Chuan Ferrández d'Heredia:

enel q(u)al t(iem)po arichis duch d(e) forouilio aplego gra(n)t ex(er)citu & fizo gra(n)t destructio(n) e(n)los esclauos & e(n) lur t(ie)rra clamada carmola. & destruyo todas las cosas de aq(ue)llos. Et como los esclauos corriese(n) subitam(en)t sobrel & el no(n) tuuiese su la(n)c'a q(ue) gela tenie un su escudero mas metio la ma(n)o ala maça & al p(r)im(er)o q(ue) deua(n)t le uino firio lo q(ue) fue muerto. en(e)l q(u)al t(iem)po el ex(er)citu d(e)los sarrazines e(n)tro ot(r)a uegada e(n) gallia & fizo gra(n)t destruct(i)o(n) (con)(tr)a los q(u)ales el rey karles ap(ar)ello batalla no(n) mucho lue(n)t d(e) narbo(n)a & los ui(n)cio & destruyo seg(un)t auie fecho la prim(er)a uegada.

Carlemanyo adhibió o territorio d'os bayoarios y tamién d'os eslovens a lo Imperio, a l'egual que se desvinió quan se formó o Sacre Imperio enta o sieglo X. A introducción d'o feudalismo carolinchio desconchuntó y desfació a organización tribal d'os bayovarios y os eslovens.

A cristianización se fa dende l'arcebispato de Salzburgo y dende o patriarcato d'Aquileya. Dende l'anyo 1077 o patriarcato d'Aquileya se constituyó en estato dentro d'o Sacre Imperio, con territorios d'a costa hadriana y d'a peninsula d'Istria habitatos en part por eslovens.

A fins d'o sieglo XIII os Habsburgo prenen o control d'o territorio d'os eslovens: Carniola, Estiria, Carintia y zonas de Gorizia y Trieste. Encara que i habió protestantismo, a contrarreforma remató con él. En 1805 por o tractato de Presburgo, Napolión obliga a Austria a ceder-li Istria y Dalmacia, y en 1809 por o tractato de Viena obliga a Austria a ceder-li l'Alta Carintia, Carniola, Trieste y part de Croacia a lo sud d'o Sava. Con estos territorios y Ragusa forma as Provincias Ilirianas, con capital en Ljubljana. En as provincias ilirianas creixe a ideyolochía d'o ilirismo.

En a primera Guerra Mundial os eslovens yeran fidels a lo Imperio Austro-Hongaro pero en mayo de 1917 l'abate Korosec ye a favor d'a creyación d'un estato eslavo en o Imperio. En rematar a primera guerra mundial Korosec preside un Comité nacional en Zagreb con os crovates y os serbios d'Hongría y dos meses més tarde o rei de Serbia accepta a creyación d'o Reino de Serbios, Crovates y Eslovens.

Hongría cede a lo nuevo reino a o destrito de Mur (actual Prekmurje), habitato por eslovens, en o tractato de Trianon.

En a rechión de Klagenfurt (Alta Carintia) o 10 d'agosto de 1920 a mayoría vota por unir-se a Austria.

En o tractato de Ramallo Italia obtién Istria y un territorio habitato por 400.000 eslovens correspondient a las actuals rechions de Goriška, Istria Eslovena y territorios que mugants con estas rechions en l'actual Italia. Estos territorios constituiban a Venecia Chulia.

En a Yugoslavia d'entreguerras Eslovenia no yera una entidat autonoma pero o eslovén yera a luenga oficial d'a banovina d'o Drave. En o periodo faixista d'Italia Mussolini prebó d'italianizar a los eslovens d'a Istria Eslovena y Goriška.

Por un tractato o 8 de chulio de 1941 eslovenia quedó dividita entre Alemanya y Italia, y o destrito de Mur (Prekmurje) pasó ta Hongría. Quan en setiembre de 1943 capituló Italia o sud d'Eslovenia fue administrato por Alemanya.

En 1946 Eslovenia esdevinió una republica popular en a Federación Yugoslava, recupera o destrito de Mur y se creya atra muga con Italia (tractato de París de 1947) que adchudica a Eslovenia a val alta d'o Soncio y divide a ciudat de Gorizia. Trieste y a suya redolata son declaratos territorio libre y no se resuelve a suya situación dica 1954. Una minoría eslovenia d'unas 50.000 presonas queda en Italia.

En a Federación Yugoslavia, Eslovenia yera a zona més rica, con mayor ran de vida y que contribuiba més a l'aduya federal a rechions menos desembolicatas. En a decada de 1980 i heba tensión entre Ljubljana y Belgrado y en chinero de 1989 se creya en partito politico no comunista (o primero en os países comunistas), y dimpués atros. En abril de 1990 i habió esleccions y ganó una coalición de centro-dreita, pero fue esleito president o comunista Milan Kuncan. En aviento de 1990 o 95 % d'os eslovens votoron a favor d'a independencia.

Eslovenia independient

O 25 de chunio de 1991 fue proclamata a independencia, o exercito yugoslavo intervinió pero no podió fer res y se retiró en verano. Alemanya reconoixió Eslovenia o 23 d'aviento de 1991 y os atros miembros d'a CEE o 15 de chinero de 1992. Eslovenia esdevinió miembro d'a ONU en abril. Actualment Eslovenia tien un rechimen democratico como cualsiquier país d'Europa Occidental y Central.

Bibliografía