Diferencia entre revisiones de «Pinus halepensis»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
EmausBot (descutir | contrebucions)
m r2.6.4) (Robot Adhibito: udm:Халебысь пужым
Sin resumen de edición
Linia 1: Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen| name = ''Pinus halepensis''}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen| name = ''Pinus halepensis''}}
{{Taxobox image | image = [[Imachen:Pinus halepensis g1.jpg|250px]]|caption = ''Pinus halepensis''}}
{{Taxobox image | image = [[Imachen:Pinus halepensis g1.jpg|250px]]|caption = ''Pinus halepensis''}}
Linia 13: Linia 12:
{{Taxobox_end_placement}}
{{Taxobox_end_placement}}
{{Taxobox_section_binomial_simple | color = lightgreen| binomial_name = Pinus halepensis| binomial_authority = [[Philip Miller|Mill]], [[1768]]}}
{{Taxobox_section_binomial_simple | color = lightgreen| binomial_name = Pinus halepensis| binomial_authority = [[Philip Miller|Mill]], [[1768]]}}
{{Taxobox_image | image = [[Imachen:Mapa-pinus-halepensis1.png|240px|Distribuzión d'o pin borde]] | caption = Distribuzión d'o pin borde.}}
{{Taxobox_image | image = [[Imachen:Mapa-pinus-halepensis1.png|240px|Distribución d'o pin borde]] | caption = Distribución d'o pin borde.}}
{{Taxobox_end}}
{{Taxobox_end}}


O '''pin borde''' u '''pinarra''' (''Pinus halepensis'' <small>([[Philip Miller|Mill.]], [[1768]])</small>), que tamién se conoix con os nombres de '''pin carrasco''' e '''pin albar''' (anque ixes dos son más chenerals de toda [[Espanya]], no só que d'[[Aragón]]), ye un [[pin]] (en o [[chenero (biolochía)|chenero]] ''[[Pinus]]'') d'a [[familia (biolochía)|familia]] ''[[Pinaceae]]'', propio d'o [[clima mediterranio]] de tierras baixas e maritimas.
O '''pin borde''' u '''pinarra''' (''Pinus halepensis'' <small>([[Philip Miller|Mill.]], [[1768]])</small>), que tamién se conoix con os nombres de '''pin carrasco''' y '''pin albar''' (anque ixes dos son más chenerals de toda [[Espanya]], no só que d'[[Aragón]]), ye un [[pin]] (en o [[chenero (biolochía)|chenero]] ''[[Pinus]]'') d'a [[familia (biolochía)|familia]] ''[[Pinaceae]]'', propio d'o [[clima mediterranio]] de tierras baixas y maritimas.


En [[Aragón]] no i ye una espezie guaire abundant, estando un árbol ocasional en amás gran parte d'a Comunidat quan ye d'orichen silbestre, e plantato como árbol ornamental en cualques billas e ciudatz. As solas formacions naturals d'estes pins en Aragón amaneixen en as [[comarcas d'Aragón|comarcas]] de clima más suau per a prosimidat con a mar, p. ex. en a baixa [[Matarraña]], o [[Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón|Campo d'Alcañiz]] e lo [[Mayestrato]]. En altras comunidaz autonomas de millor influencia mediterrania forma grans estensions, como en a [[Comunidat Valenciana]] e [[Catalunya]]. En as [[Islas Balears|Islas Baleyars]] ye la [[espezie]] de pin que más i domina.
En [[Aragón]] no i ye una especie guaire abundant, estando un árbol ocasional en amás gran parte d'a Comunidat quan ye d'orichen silvestre, y plantato como árbol ornamental en qualques villas y ciudatz. As solas formacions naturals d'estes pins en Aragón amaneixen en as [[comarcas d'Aragón|comarcas]] de clima más suau per a proximidat con a mar, p. ex. en a baixa [[Matarranya]], o [[Baixo Aragón (comarca)|Baixo Aragón]] y lo [[Mayestrato]]. En altras comunidatz autonomas de millor influencia mediterrania forma grans extensions, como en a [[Comunidat Valenciana]] y [[Catalunya]]. En as [[Islas Balears|Islas Baleyars]], ye la [[especie]] de pin que más i domina.


== Descrizión ==
== Descripción ==
As agullas son berdas más claras que no en altros pins ta rebotar a [[luz solar]], dica bella miqueta más amarelliscas talment, pribando ansinas que s'escalfen masiato e deixando-les cabidar a umedat que tan prenzipal ye en os ixecos ambients mediterranios a on que abitan. En este sentito, son o pin silbestre millor adaptato en as condizions de baixa plubiometría d'a cuenca mediterrania, e gosa suportar bien as caloradas d'os estíus. D'ibierno, son más sensibles con as cheladas, estando este lo factor restritibo en a suya destribuzión en o interior.
As agullas son verdas más claras que no en altros pins ta rebotar a [[luz solar]], dica bella miqueta más amarelliscas talment, privando ansinas que s'escalfen masiato y deixando-les cabidar a humidat que tan prencipal ye en os ixecos ambients mediterranios a on que habitan. En este sentito, son o pin silvestre millor adaptato en as condicions de baixa pluviometría d'a cuenca mediterrania, y gosa suportar bien as caloradas d'os estíus. D'hibierno, son más sensibles con as cheladas, estando este lo factor restrictivo en a suya distribución en o interior.


l'Apelatibo cultista de pin «''albar''», nombre con lo que apareix en buena cosa d'a bibliografía hispanofablant, no demana si que d'a colorazión d'a suya [[crosta (plantas leñosas)|crosta]], grisa u blanquiñosa, más clareta que no en altras espezies de ''[[Pinus]]'' (d'o [[Idioma latín|latín]] «''albus''», blanco). Os [[estrobilo]]s (piñas) son más prolargatos que no en as altras espezies de pins, e maturan en 24 meses.
l'Apelativo cultista de pin «''albar''», nombre con lo que apareix en buena cosa d'a bibliografía hispanofablant, no demana si que d'a coloración d'a suya [[crosta (plantas lenyosas)|crosta]], grisa u blanquinyosa, más clareta que no en altras especies de ''[[Pinus]]'' (d'o [[Idioma latín|latín]] «''albus''», blanco). Os [[estrobilo]]s (pinyas) son más prolargatos que no en as altras especies de pins, y maturan en 24 meses.


== Ecolochía ==
== Ecolochía ==
Conzide a sobén con a [[carrasca]], e la ha desplazata en bellas zonas a on que lo [[carrascal]] ye a bechezatión climax perque creixe más rapedo e resiste millor a presión umana de deforestazión. En [[Aragón]] coesiste a sobén con as formacions de ''[[Pinus pinaster]]'' que i son más dominaderas per a suya millor resistencia a lo frido, e ye completament sostituito per ixa altra espezie en o [[Preperineu]] [[provincia de Uesca|uescán]].
Coincide a sobén con a [[carrasca]], y la ha desplazata en bellas zonas a on que lo [[carrascal]] ye a vechetación climax perque creixe más rapedo y resiste millor a presión humana de desforestación. En [[Aragón]] coexiste a sobén con as formacions de ''[[Pinus pinaster]]'' que i son más dominaderas per a suya millor resistencia a lo frido, y ye sustituito de tot per ixa altra especie en o [[Preperineu]] [[provincia de Uesca|uescán]].


En bellas zonas d'a [[Depresión de l'Ebro]] prou duras ta la carrasca, a pineta con [[coscolla]]r e pin borde i ye la bechetazión climax.
En bellas zonas d'a [[Depresión de l'Ebro]] prou duras ta la carrasca, a pineta con [[coscolla]]r y pin borde i ye la vechetación climax.


=== Imachens ===
=== Imachens ===
<gallery>
<gallery>
Imachen:Calanques Marseille Cassis 33.JPG|''P. halepensis'' a ran d'a mar en [[Probenza]].
Imachen:Calanques Marseille Cassis 33.JPG|''P. halepensis'' a ran d'a mar en [[Provenza]].
Imachen:Pinus halepensis Rovinj.jpg|Pinarreta fendo forma de "bandera" en a costa [[croazia|crobata]].
Imachen:Pinus halepensis Rovinj.jpg|Pinarreta fendo forma de "bandera" en a costa [[croacia|crovata]].
Imachen:Maroc Atlas Imlil Luc Viatour 1.jpg|Pins dispersos en [[Marruecos]].
Imachen:Maroc Atlas Imlil Luc Viatour 1.jpg|Pins dispersos en [[Marruecos]].
Imachen:SierraAlmijara.JPG|Grans formazions en a [[Provincia de Malaga]].
Imachen:SierraAlmijara.JPG|Grans formacions en a [[Provincia de Malaga]].
Imachen:Pine closeup mediterranean.jpg|Detalle d'as agullas.
Imachen:Pine closeup mediterranean.jpg|Detalle d'as agullas.
Imachen:Pinus halepensis g2.jpg|Piña.
Imachen:Pinus halepensis g2.jpg|Pinya.
Imachen:Halep.jpg|Tres piñas de diferent grau de maturazión.
Imachen:Halep.jpg|Tres pinyas de diferent grau de maturación.
Imachen:Aleppokiefer klein März 2005.jpg|Pinarra.
Imachen:Aleppokiefer klein März 2005.jpg|Pinarra.
</gallery>
</gallery>

Versión d'o 17:43 15 chul 2011

Pinus halepensis

Pinus halepensis
Dominio: Eukaryota
Reino: Plantae
División: Pinophyta
Clase: Pinopsida
Orden: Pinales
Familia: Pinaceae
Chenero: Pinus
Especie: P. halepensis
Pinus halepensis
Mill, 1768
Distribución d'o pin borde
Distribución d'o pin borde.

O pin borde u pinarra (Pinus halepensis (Mill., 1768)), que tamién se conoix con os nombres de pin carrasco y pin albar (anque ixes dos son más chenerals de toda Espanya, no só que d'Aragón), ye un pin (en o chenero Pinus) d'a familia Pinaceae, propio d'o clima mediterranio de tierras baixas y maritimas.

En Aragón no i ye una especie guaire abundant, estando un árbol ocasional en amás gran parte d'a Comunidat quan ye d'orichen silvestre, y plantato como árbol ornamental en qualques villas y ciudatz. As solas formacions naturals d'estes pins en Aragón amaneixen en as comarcas de clima más suau per a proximidat con a mar, p. ex. en a baixa Matarranya, o Baixo Aragón y lo Mayestrato. En altras comunidatz autonomas de millor influencia mediterrania forma grans extensions, como en a Comunidat Valenciana y Catalunya. En as Islas Baleyars, ye la especie de pin que más i domina.

Descripción

As agullas son verdas más claras que no en altros pins ta rebotar a luz solar, dica bella miqueta más amarelliscas talment, privando ansinas que s'escalfen masiato y deixando-les cabidar a humidat que tan prencipal ye en os ixecos ambients mediterranios a on que habitan. En este sentito, son o pin silvestre millor adaptato en as condicions de baixa pluviometría d'a cuenca mediterrania, y gosa suportar bien as caloradas d'os estíus. D'hibierno, son más sensibles con as cheladas, estando este lo factor restrictivo en a suya distribución en o interior.

l'Apelativo cultista de pin «albar», nombre con lo que apareix en buena cosa d'a bibliografía hispanofablant, no demana si que d'a coloración d'a suya crosta, grisa u blanquinyosa, más clareta que no en altras especies de Pinus (d'o latín «albus», blanco). Os estrobilos (pinyas) son más prolargatos que no en as altras especies de pins, y maturan en 24 meses.

Ecolochía

Coincide a sobén con a carrasca, y la ha desplazata en bellas zonas a on que lo carrascal ye a vechetación climax perque creixe más rapedo y resiste millor a presión humana de desforestación. En Aragón coexiste a sobén con as formacions de Pinus pinaster que i son más dominaderas per a suya millor resistencia a lo frido, y ye sustituito de tot per ixa altra especie en o Preperineu uescán.

En bellas zonas d'a Depresión de l'Ebro prou duras ta la carrasca, a pineta con coscollar y pin borde i ye la vechetación climax.

Imachens

Enrastres externos