Diferencia entre revisiones de «Arte»
m refirme aerio, replaced: obcheto → obchecto |
m Bot: Enlace a artículo destacado para: ca:Art |
||
Linia 128: | Linia 128: | ||
[[Categoría:Arte|*]] |
[[Categoría:Arte|*]] |
||
⚫ | |||
{{Destacato|ca}} |
|||
[[ar:فن]] |
[[ar:فن]] |
||
Linia 229: | Linia 232: | ||
[[roa-rup:Artã]] |
[[roa-rup:Artã]] |
||
[[ru:Искусство]] |
[[ru:Искусство]] |
||
⚫ | |||
[[sah:Дьоҕур]] |
[[sah:Дьоҕур]] |
||
[[scn:Arti]] |
[[scn:Arti]] |
Versión d'o 13:40 26 chun 2011
O termin arte procede d'o termin latín ars. En l'Antigüidat se consideró l'arte como a pericia y manya en a producción de qualcosa. En a Modernidat, manimenos, empecipia a distinguir-se entre artesanía y artes polidas y entre artesán y artista. Asinas, l'artesán practica as artes utils, s'adedica a fer obchectos que tienen una clara utilidat. L'artista s'adedica a las artes polidas y os suyos obchectos u practicas tienen un carácter ornamental, exprisivo u de reflexión arredol d'a realidat social. En atras culturas ista distinción no existe.
Os obchectos artisticos
As caracteristicas que definen a los obchectos artisticos son :
- No son cosas utiles, en o sentiu de estar feitas con un fin purament pragmatico. Anque muitos tienen una utilidat, no ye a suya motivación prioritaria.
- Son obchectos orichinals y unicos. Asinas, una copia d'un quadro por mui bien feita que siga no sería una obra d'arte.
Teorías sobre l'arte
As prencipals teorías sobre l'arte, en son tres:
- Formalismo: L'arte consiste en a combinación de colors, ringlas y plans, ecetra. Istas obras por un regular no cumplen un fin.
- Exprisionismo: L'arte representa en as suyas obras as emocions y sentimientos d'o autor. L'artista tracta de representar una experencia emocional a traviés d'aparatacions y distorsions con a fin de intensificar-las. Un meyo de exprisionismo ye a mosica.
- Simbolismo: Teoría que se centra en a significazión d'a obra. As sinyals esteticas se caracterizan por no estar referencials, ye dicir, no bi ha convencionalidat entre a sinyal y l'obchecto. Atra caracteristica ye que son iconos, ye dicir, bi ha semellanzas entre as propiedatz de l'obchecto. Expresan valors que contienen a sinyal mesma. Os pintors simbolistas emplegan colors vivos, ringlas gordas, y s'inspiran en temas literarios y relichiosos.
L'arte ta representar a realidat
- L'arte puede servir ta representar a realidat u ta ofrir-ne una conoixencia diferent d'a que pueden ofrir-nos atras disciplinas como as sciencias.
- L'arte representativo u fegurativo sirve ta representar flecas d'a realidat. Muitos filosofos y artistas han caducato que a función alazetal de l'arte ye a de remedar a la naturaleza .
- L'arte sería una representación d'a realidat humana y servirba en muitos casos ta fer-nos conoixer realidatz que no conoixemos. Isto resulta mui polemico, hi habendo dos teorías concaradas:
- O aislacionismo: apreciar a propia obra d'arte isolada d'atros factors.
- O contextualismo: empara que a obra d'arte bi ha que considerar-la en o suyo contexto, en a bastida en a que se da.
Arte ta cambear a sociedat
L'arte se da siempre en un contexto historico y social determinato. Diferents teorías:
- L'arte por l'arte: L'arte tien o suyo sentiu y fin en sí mesma. Seguntes ista teoría l'artista ye belún dotato d'unas extraordinarias cualidatz creyativas y a suya prencipal obligación ye perfeccionar a suya obra. Ista teoría fue esfendida por bells romanticos alemans d'o sieglo XIX.
- L'arte como fuerza social : Ye concarada con l'anterior, l'artista tien una gran responsabilidat social, y ha de estar-ie "embrecato" con o suyo tiempo. Ista teoría fue esfendida por os socialistas franceses d'o sieglo XIX y luego se extendió a atros países.
Arte como amostranza moral
A concepción moralista s'alazeta en o que l'arte ha d'estar a lo servicio d'a moralidat, y se arriba a considerar encluso que ha de ser refusato tot arte que no prometa avalues morals que se consideren adempribiables. O moralismo en l'arte se remunta a Platón (sieglo IV aC), ta o que as tres ideyas alazetals a las que debe aspirar o ser humán son a de Polideza, Bondat y Chusticia, hi abendo entre ellas una intima relación.
En l'actualidat sigue viva la polemica sobre os efectos morals de l'arte y sobre a lechitimidat u no de censurar l'arte por criterios morals y no esteticos.
As artes polidas
Charles Batteaux (1474) estió lo inventor d'o termin "artes polidas", que aplicó orichinalment a danza, estretalla, mosica, pintura y poesía, adhibindo-ie dimpués arquitectura y explicativa. Más tardi, a lista penarba cambeos seguntes os diferents autors, que bi adhibirban u en quitarban artes.
Ricciotto Canudo, o primer teorico d'o cine, estió lo primer en calificar a o cine como lo seteno arte en 1911.
Actualment, se considera a siguient lista:
- As seis primeras son arquitectura, danza, escultura, mosica, pintura y poesía (literatura).
- O seteno ye a cinematografía.
- A ueitena ye a fotografía, anque s'estrapacia que ye una amplaria d'a pintura.
- A novena ye a historieta, anque s'estrapacia que ye un puent entre a pintura y o cine.
Beluns consideran atras artes en a lista, como a televisión, a publicidat u os vidiochuegos.
Disciplinas artisticas
- Arquitectura
- Artesanía:
- Alfarería
- Payelería
- Cristalería
- Glíptica
- Ebanistería
- Marquetería
- Mosaico
- Orfebrería
- Tapicería
- Realización de vidrieras
- Artes graficas:
- Cinematografía
- Danza
- Estretalla
- Fotografía
- Historieta
- Literatura
- Mosica:
- Pintura
- Debuixo
- Teatro
- Net.art u Arte.rete
Epocas
- Arte prehistorico (Prehistoria)
- Arte mesopotamico (IV milenio a.C)
- Arte griego (Estilo artistico desembolicato por a cultura griega)
- Arte celta (Alto u baixo sieglo IX antis de Cristo)
- Arte román (Dende ro sieglo III a.C. a lo sieglo V d. C.)
- Arte iberico(Sieglos VI-IV antis de Cristo)
- Arte paleocristián(Sieglos I a V)
- Arte bizantín (Sieglo VI)
- Arte astur
- Arte romanico (Europa, sieglos XI, XII y parti d'o XIII)
- Arte gotico ( Dende o sieglo XIII dica o Renaiximiento)
- Arte d'o Renaiximiento (Dende o sieglo XV dica o sieglo XVI)
- Arte barroco (Dende o sieglo XVII y as primeras decadas d'o sieglo XVIII)
- Arte d'o Sieglo XX
- Arte d'o Sieglo XXI
Estilos artisticos
Arte rechional
- Arte africán (Manifestacions artisticas producidas por os pueblos de l'África subsahariana)
- Arte chino
- Arte musulmán (Estilo artistico desembolicato en a cultura chenerada por a relichión islamica)
Veiga tamién
- Artes Polidas
- Artes Marcials.
- Anvista
- Land Art: Arte d'a tierra y naturaleza