Diferencia entre revisiones de «Oclusivas xordas intervocalicas»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 1: Linia 1:
As '''consonants oclusivas xordas intervocalicas''' son a P, T, K, fonemas xordos y oclusivos que existiban en [[latín]]. En muitas zonas d'o [[Imperio Román d'Occident teneban tendencia a sonorizar dando B, D, G. En [[idioma rumán|rumán]] y dialectos italians meridionals se conservan xordas. En [[Idioma gallego|gallaico]]-[[Idioma portugués|portugués]], [[asturleyonés]], [[Idioma castellán|castellán]], [[Idioma occitán|occitán]], [[Idioma francés|francés]], [[Idioma francoprovenzal|francoprovenzal]] y dialectos noritalicos sonorizan y se creye que ye por [[sostrato lingüistico|sostrato]] [[luengas celtas|celta]]. As lenguas celtas actuals tienen como caracteristica a sonorizazión d'estos fonemas indouropeus.
As '''consonants oclusivas xordas intervocalicas''' son a P, T, K, fonemas xordos y oclusivos que existiban en [[latín]]. En muitas zonas d'o [[Imperio Román d'Occident teneban tendencia a sonorizar dando B, D, G. En [[idioma rumán|rumán]] y dialectos italians meridionals se conservan xordas. En [[Idioma gallego|gallaico]]-[[Idioma portugués|portugués]], [[astur-leyonés]], [[Idioma castellán|castellán]], [[Idioma occitán|occitán]], [[Idioma francés|francés]], [[Idioma francoprovenzal|francoprovenzal]] y dialectos noritalicos sonorizan y se creye que ye por [[sostrato lingüistico|sostrato]] [[luengas celtas|celta]]. As lenguas celtas actuals tienen como caracteristica a sonorizazión d'estos fonemas indouropeus.

== Consonants oclusivas xordas intervocalicas en mozarabe ==
As desapareixitas parlas mozarabes presentaban diferencias en o grau de conservación y sonorización, a l'egual que adintro d'os dialectos italians.

Tradicionalment s'ha considerato que existiba una resistencia a a sonorización en bells dialectos [[idioma mozarabe|mozarabes]], como o [[mozarabe levantín]]. Se suposa que o castellán prene d'este mozarabe a palabra ''horchata'', (que tiene orichen parellano con ''orzuelo'' y con l'aragonés ''[[hordio]]''/''huerdio''). En este caso se puede pensar en sostrato [[idioma ibero|ibero]]. De feito bells linguistas creyen en base a palabras como ''canuto'', ''horchata'' y ''marchito'' que o [[idioma mozarabe|mozarabe levantín]] dende [[Granada]] ta [[Valencia]] teneba resistencia a sonorizar as oclusivas xordas intervocalicas.

Extendendo este punto de vista tamién s'ha considerato que en a [[Val de l'Ebro]] se conservaban as xordas intervocalicas. Manimenos bell autor moderno interpreta que o [[mozarabe d'a Val de l'Ebro]] sonorizaría como norma cheneral<ref>[[Leopoldo Peñarroja Torrejón]] ''Romance nativo del valle del Ebro y de la Frontera Superior de Al-Ándalus''. Aragón en la Edad Media XX, 2008 </ref>.

Leopoldo Peñarroja argumenta que en l'alfabeto arabe a ''t'' enfatica y a ''q'' no representaban en a transcripción d'as parolas patrimonials realizacions xordas sino sonoras. D'esta traza os fitonimos como ''turiquntiyah'' s'interpretarían como ''drogontea'' (<''DRACONTEA''), y o fitonimo ''xansu aguwinu'', derivato de ''ABSINTHIU AQUINU'' en sería revelador.


== Consonants oclusivas xordas intervocalicas en aragonés ==
== Consonants oclusivas xordas intervocalicas en aragonés ==
{{articlo principal|Consonants oclusivas xordas intervocalicas en aragonés}}
{{articlo principal|Consonants oclusivas xordas intervocalicas en aragonés}}
L'[[Idioma aragonés|aragonés]] y o [[Idioma gascón|gascón]] encara que sigan en [[Europa Occidental]] tienen resistencia a la sonorización y conservan muitos casos de xordas intervocalicas latinas. Se sabe que existiban más casos en a Edat meya. A sonorización en elementos romances dentro de textos [[latín meyeval|latinos]] d'a epoca de [[Remiro I d'Aragón]] se produciba en poquetz casos, pero en textos d'a epoca d'[[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I]] se produciba en a mayor parte d'os casos, y mesmo casos de hipercorrección. Se creye que a resistencia a la sonorización ye por sostrato vasco-aquitán.
L'[[Idioma aragonés|aragonés]] y o [[Idioma gascón|gascón]] encara que sigan en [[Europa Occidental]] tienen resistencia a la sonorización y conservan muitos casos de xordas intervocalicas latinas. Se sabe que existiban más casos en a Edat meya. A sonorización en elementos romances dentro de textos [[latín meyeval|latinos]] d'a epoca de [[Remiro I d'Aragón]] se produciba en poquetz casos, pero en textos d'a epoca d'[[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I]] se produciba en a mayor parte d'os casos, y mesmo casos de hipercorrección. Se creye que a resistencia a la sonorización ye por sostrato vasco-aquitán. Quan en tiempos de [[Pero III d'Aragón]] queda fixata a ''[[scripsa aragonesa]]'' en l'[[Alto Aragón]] y [[Val de l'Ebro]] o luengache escrito representa parolas con sonorización.

En [[Idioma aragonés|aragonés]], [[idioma mozarabe|mozarabe levantín]], [[Idioma italián|italián]] central y meridional y en [[Idioma rumán|rumán]] a conservación d'a oclusiva xorda entre vocals fa que o [[participio]] siga d'o tipo ''-ato, -ata, -ito, -ita, -uto, -uta'', con perduga segundaria d'a vocal ''o'' en o caso d'o [[idioma rumán|rumán]] y ausencia d' ''-uto'', ''-uta'' en aragonés y mozarabe por estar en a zona [[luengas ibero-romances|ibero-romance]], més conservadora en lo verbal.


== Referencias ==
Lo debantdito puede dar a impresión que a [[fonetica aragonesa]] siga especial en esto entre as lenguas vicinas. Manimenos no ye asinas, existiba tamién resistencia a a sonorización en bells dialectos [[idioma mozarabe|mozarabes]], como o [[mozarabe levantín]], y o castellán prene d'este a palabra ''horchata'', (que tiene orichen parellano con ''orzuelo'' y con l'aragonés ''[[hordio]]''/''huerdio''). En este caso se puede pensar en sostrato [[idioma ibero|ibero]]. De feito bells linguistas creyen en base a palabras como ''canuto'', ''horchata'' y ''marchito'' que o [[idioma mozarabe|mozarabe lebantín]] dende [[Granada]] ta [[Valencia]] teneba resistencia a sonorizar as oclusivas xordas intervocalicas. En [[Idioma aragonés|aragonés]], [[idioma mozarabe|mozarabe lebantín]], [[Idioma italián|italián]] central y meridional y en [[Idioma rumán|rumán]] a conservación d'a oclusiva xorda entre vocals fa que o [[participio]] siga d'o tipo ''-ato, -ata, -ito, -ita, -uto, -uta'', con perduga segundaria d'a vocal ''o'' en o caso d'o [[idioma rumán|rumán]] y ausencia d' ''-uto'', ''-uta'' en aragonés y mozarabe por estar en a zona [[luengas ibero-romances|ibero-romance]], més conservadora en lo verbal.
{{listaref}}


== Veyer tamién ==
== Veyer tamién ==

Versión d'o 19:12 23 may 2011

As consonants oclusivas xordas intervocalicas son a P, T, K, fonemas xordos y oclusivos que existiban en latín. En muitas zonas d'o [[Imperio Román d'Occident teneban tendencia a sonorizar dando B, D, G. En rumán y dialectos italians meridionals se conservan xordas. En gallaico-portugués, astur-leyonés, castellán, occitán, francés, francoprovenzal y dialectos noritalicos sonorizan y se creye que ye por sostrato celta. As lenguas celtas actuals tienen como caracteristica a sonorizazión d'estos fonemas indouropeus.

Consonants oclusivas xordas intervocalicas en mozarabe

As desapareixitas parlas mozarabes presentaban diferencias en o grau de conservación y sonorización, a l'egual que adintro d'os dialectos italians.

Tradicionalment s'ha considerato que existiba una resistencia a a sonorización en bells dialectos mozarabes, como o mozarabe levantín. Se suposa que o castellán prene d'este mozarabe a palabra horchata, (que tiene orichen parellano con orzuelo y con l'aragonés hordio/huerdio). En este caso se puede pensar en sostrato ibero. De feito bells linguistas creyen en base a palabras como canuto, horchata y marchito que o mozarabe levantín dende Granada ta Valencia teneba resistencia a sonorizar as oclusivas xordas intervocalicas.

Extendendo este punto de vista tamién s'ha considerato que en a Val de l'Ebro se conservaban as xordas intervocalicas. Manimenos bell autor moderno interpreta que o mozarabe d'a Val de l'Ebro sonorizaría como norma cheneral[1].

Leopoldo Peñarroja argumenta que en l'alfabeto arabe a t enfatica y a q no representaban en a transcripción d'as parolas patrimonials realizacions xordas sino sonoras. D'esta traza os fitonimos como turiquntiyah s'interpretarían como drogontea (<DRACONTEA), y o fitonimo xansu aguwinu, derivato de ABSINTHIU AQUINU en sería revelador.

Consonants oclusivas xordas intervocalicas en aragonés

Ta más detalles, veyer l'articlo Consonants oclusivas xordas intervocalicas en aragonésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

L'aragonés y o gascón encara que sigan en Europa Occidental tienen resistencia a la sonorización y conservan muitos casos de xordas intervocalicas latinas. Se sabe que existiban más casos en a Edat meya. A sonorización en elementos romances dentro de textos latinos d'a epoca de Remiro I d'Aragón se produciba en poquetz casos, pero en textos d'a epoca d'Alifonso I se produciba en a mayor parte d'os casos, y mesmo casos de hipercorrección. Se creye que a resistencia a la sonorización ye por sostrato vasco-aquitán. Quan en tiempos de Pero III d'Aragón queda fixata a scripsa aragonesa en l'Alto Aragón y Val de l'Ebro o luengache escrito representa parolas con sonorización.

En aragonés, mozarabe levantín, italián central y meridional y en rumán a conservación d'a oclusiva xorda entre vocals fa que o participio siga d'o tipo -ato, -ata, -ito, -ita, -uto, -uta, con perduga segundaria d'a vocal o en o caso d'o rumán y ausencia d' -uto, -uta en aragonés y mozarabe por estar en a zona ibero-romance, més conservadora en lo verbal.

Referencias

  1. Leopoldo Peñarroja Torrejón Romance nativo del valle del Ebro y de la Frontera Superior de Al-Ándalus. Aragón en la Edad Media XX, 2008

Veyer tamién