Diferencia entre revisiones de «O Fornigal»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
CORREU (descutir | contrebucions)
Linia 20: Linia 20:


== Toponimia ==
== Toponimia ==
Diz a falordia que en as montañas a on güé ye O Fornigal bibiban d'antis más [[forniga]]s blancas que protecheban a la diosa [[Culibillas]] filla d'[[Anayet (mitolochía)|Anayet]] y [[Arafita]]. [[Moros (mitolochía)|Moros]] quereba casar-se con Culibillas y miró de secuestrar-la, pero as fornigas cubrioron antis a la diosa t'amagar-la. Muitas d'eras estioron amortatas por Moros que yera asabelo enoyato y d'ista forma apareixió a [[nieu]] en O Fornigal.
Diz a falordia que en as montanyas a on hue ye O Fornigal viviban d'antis más [[forniga]]s blancas que protecheban a la diosa [[Culibillas]] filla d'[[Anayet (mitolochía)|Anayet]] y [[Arafita]]. [[Moros (mitolochía)|Moros]] quereba casar-se con Culibillas y miró de secuestrar-la, pero as fornigas cubrioron antis a la diosa t'amagar-la. Muitas d'ellas fuoron amortatas por Moros que yera asabelo enoyato y d'ista forma apareixió a [[nieu]] en O Fornigal.


Culibillas agradexita se ficó un puñal en o peito t'acubillar a las fornigas que eban sobrebibito y asinas ye como apareixió lo forato d'a [[peña Foratata]]. Se diz que encara puet sentir-se chunto a lo forato lo traquito d'o corazón de Culibillas.
Culibillas agradeixita se ficó un punyal en o peito t'acubillar a las fornigas que heban sobrevivito y asinas ye como apareixió lo forato d'a [[penya Foratata]]. Se diz que encara puet sentir-se chunto a lo forato lo traquito d'o corazón de Culibillas.


Un microtoponimo quasi homonimo ''Formigal'' se troba en [[Vidallé]] ([[Ribagorza]]). O mesmo [[Alvaro Galmés de Fentes]] dudaba que os toponimos ''Formigal'', ''Fornigal'' se remontasen a las fornigas, y suposaba que yeran derivatos de ''FORMA'' que habrían confluito con os de ''FORMICA'' por asociación etimolochica. En tota a peninsula bi ha muitos toponimos derivatos d'o latín ''FORMA'', dica en vasco ([[Ormaechea]]). [[Juan J. Guillén Calvo]] en 1981 consideraba que o toponimo se remonta a las fornigas pero li clama l'atención que o que ell conoixe como ''Formigal'' con ''m'' contrasta con as formas d'a [[parla (lingüistica)|parla]] viva actual [[aragonés tensino|tensina]]:
{{Lugars de Sallén de Galligo}}
{{cita|Para el nombre de la hormiga alternan en el habla viva fornica, forniga y orniga}}

O filologo [[Javier Terrado Pablo]] planteya a hipotesi de fer remontar este toponimo a lo latín ''FORMIVA'' (''FORMA'' + [[sufixo -iva]]) y con [[epentesi antihiatica en l'aragonés|epentesi antihiatica]] posterior d'a -g- dimpués como observa en lo toponimo [[Beniformiga]] ([[Eivissa]]), relacionato en etimolochía con ''Puiformiu'' ([[Pallars Sobirán]]).

{{Lugars de Sallent de Galligo}}


[[Categoría:Localidatz de Uesca|Fornigal]]
[[Categoría:Localidatz de Uesca|Fornigal]]

Versión d'o 16:53 9 may 2011

Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Localidá Aragón

O Fornigal (Formigal en castellán) ye un lugar d'a provincia de Uesca situato en o municipio de Sallén de Galligo. Ye formato por l'urbanizazión anexa a la estazión d'esquí de Aramón Formigal.

Molimentos

A ilesia d'O Fornigal ye prerromanica d'o sieglo XI y d'antis más pertenexeba a lo lugar de Basarán, dende a on estió trayita. A suya pila baltismal yera d'a ilesia de Ruesta d'o sieglo XII y a pila de l'augua bendita d'o sieglo XVII d'a ilesia de Ziellas. Tamién bi ha una pintura d'o sieglo XIV de l'armita de Basarán.

Toponimia

Diz a falordia que en as montanyas a on hue ye O Fornigal viviban d'antis más fornigas blancas que protecheban a la diosa Culibillas filla d'Anayet y Arafita. Moros quereba casar-se con Culibillas y miró de secuestrar-la, pero as fornigas cubrioron antis a la diosa t'amagar-la. Muitas d'ellas fuoron amortatas por Moros que yera asabelo enoyato y d'ista forma apareixió a nieu en O Fornigal.

Culibillas agradeixita se ficó un punyal en o peito t'acubillar a las fornigas que heban sobrevivito y asinas ye como apareixió lo forato d'a penya Foratata. Se diz que encara puet sentir-se chunto a lo forato lo traquito d'o corazón de Culibillas.

Un microtoponimo quasi homonimo Formigal se troba en Vidallé (Ribagorza). O mesmo Alvaro Galmés de Fentes dudaba que os toponimos Formigal, Fornigal se remontasen a las fornigas, y suposaba que yeran derivatos de FORMA que habrían confluito con os de FORMICA por asociación etimolochica. En tota a peninsula bi ha muitos toponimos derivatos d'o latín FORMA, dica en vasco (Ormaechea). Juan J. Guillén Calvo en 1981 consideraba que o toponimo se remonta a las fornigas pero li clama l'atención que o que ell conoixe como Formigal con m contrasta con as formas d'a parla viva actual tensina:

Para el nombre de la hormiga alternan en el habla viva fornica, forniga y orniga

O filologo Javier Terrado Pablo planteya a hipotesi de fer remontar este toponimo a lo latín FORMIVA (FORMA + sufixo -iva) y con epentesi antihiatica posterior d'a -g- dimpués como observa en lo toponimo Beniformiga (Eivissa), relacionato en etimolochía con Puiformiu (Pallars Sobirán).