Diferencia entre revisiones de «Graus»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
TXiKiBoT (descutir | contrebucions)
m r2.4.6) (Robot Adhibito: uk:Граус
Linia 92: Linia 92:


== Enrastres externos ==
== Enrastres externos ==
{{Commonscat|Graus}}
*[http://www.graus.es/ Pachina web ofizial municipal].
*[http://www.graus.es/ Pachina web ofizial municipal].
*[http://www.labullanga.com/dicxionario.htm dizionario grausín].
*[http://www.labullanga.com/dicxionario.htm dizionario grausín].

Versión d'o 18:48 17 abr 2011

Plantilla:Grafía 87 Plantilla:Municipio Aragón

Graus ye un municipio d'a Comunidá Autonoma d'Aragón situato en a provincia de Uesca. Ye a capital almenistratiba d'a comarca de Ribagorza.

A suya población ye de 3.605 habitants (2008) en una superficie de 300,41 km², con una densidat de población de 12,00 hab/km².

Cheografía

Graus ye situato a o canto d'o río Esera y a ma d'o río Isabana, a 469 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, a una distancia de 82 km de Uesca, a capital d'a suya provincia.

Parla y luenga

A luenga tradizional en Graus ye l'aragonés, en a suya bariant ribagorzana local, o dito grausino. Como capital d'una parzana en a Baixa Ribagorza, a presenzia de castellanoparlants ha estato tradizionalment més grant que en atros lugars d'a Baixa Ribagorza. A presenzia de castellanoparlants ha feito més fazil que os abitants locals aprendesen enantes o castellán o se i familiarizasen més. Esto esplica a paradoxa que o grausino siga més castellanizato que atras parlas d'a Baixa Ribagorza més meridionals como o fonzense u l'estadillano. A castellanizazión de Graus tamién ha influito en o catalán d'a Bal d'Isabana, (y en as parlas de transizión catalán-aragonés d'a parte baixa d'ixa bal). En as zagueras decadas o grausino s'ha castellanizato muito y la chent choben que encara charra u conoxe l'aragonés no emplega muitos rasgos chenuinos que feban serbir u conoxeban as chenerazions més biellas.

Por a suya importanzia como una d'as capitals d'a Ribagorza que ha rezibito parte d'o exodo rural d'esta comarca, en Graus tamién bi ha catalanoparlants, orichinarios de lugarons y aldeyas més orientals d'a Ribagorza.

O catalán ye una d'as luenguas posibles ta esleyir en a enseñanza escolar.

Historia

Remiro I d'Aragón, primer rei aragonés, trobó muerte en 1064 quan prebaba de conquistar Graus. Os cristians d'o reino d'Aragón reconquerioron Graus en 1083 con Sancho Remíriz. O rei zedió Graus a lo monesterio de Sant Beturián pa que lo reconstruise y repoblase, atorgando importans pribilechios a qui poblase Graus.

O rei Pietro II conzede a la villa o tetulo de mui noble y mui antiga, que alza dica güei.

En os sieglos XVI y XVII bi ha gran esplendor economico, que fa que i aiga mezenazgo y construzión de grans casas-palacio como as d'a Plaza Mayor. N'esta epoca se costruye a Basilica d'a Nuestra Siñora de la Peña.

Administración

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partito politico
19791983
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007
20072011 María Victoria Celaya Cosculluela Partido de los Socialistas de Aragón

Molimentos

Enrastres externos


Lugars d'o municipio de Graus
Poblaus: Abenozas | Aguilaniu | Bellestar | Benavent d'Aragón | Centenera | Colloliva | Chuseu | Graus | Güell | Ixep | Panillo | Pano | La Poblla de Fantova | La Poblla d'el Mont | Pueyo de Marguillén | El Soler | Torlabat | Torres | Torrobato | Torrodesera | La Tosquiella | Las Ventas de Santa Llucia
Despoblaus: Aguilar | Bafalui | Barasona | Brualla | Cancé | Castarllenas | Erdau | Fantova | Grustán | La Matosa | Portaspana | Pruiquimat | Santa Creu | La Tobenya | La Torre | Torruella d'Aragón | Yardo