Diferencia entre revisiones de «Capital (politica)»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Escarbot (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Linia 1: Linia 1:
:''Iste articlo ye sobre o '''concepto politico de capital'''. Ta atros usos se veiga '''[[capital]]'''.''
{{Grafía_87}}
[[Imachen:Capital not largest city.PNG|thumb|350px|Estatos d'o mundo en os quals a capital no ye a ciudat más gran d'o país en numero d'habitants.]]
:''Iste articlo ye sobre o '''conzeuto politico de capital'''. Ta atros usos se veiga '''[[capital]]'''.''
[[Imachen:Capital not largest city.PNG|thumb|350px|Estatos d'o mundo en os cuals a capital no ye a ziudat más gran d'o país en numero d'abitants.]]
[[Imachen:Basilica del Pilar-sunset.jpg|thumb|350px|A [[Basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar]] y o [[Puent de Piedra (Zaragoza)|puent de Piedra]] sobre o [[río Ebro]] en [[Zaragoza]], a capital d'[[Aragón]].]]
En termins de [[Politica]], se clama '''capital''', '''ciudat capital''' u '''capital politica''' a la [[ciudat]] u lugar a on ye a [[Seu social|seu]] d'as institucions de gubierno d'un país, rechión, comarca o qualsiquier belatra administración territorial. A sobén a ciudat capital ye amás a ciudat con mayor [[Población humana|población]] d'o territorio en qüestión, encara que no siempre ye asinas.
[[Imachen:Basilica del Pilar-sunset.jpg|thumb|350px|A [[Basilica de A Nuestra Siñora d'o Pilar]] y o [[Puent de Piedra (Zaragoza)|puent de Piedra]] sobre o [[río Ebro]] en [[Zaragoza]], a capital d'[[Aragón]].]]
En termins de [[Politica]], se clama '''capital''', '''ziudat capital''' u '''capital politica''' a la ziudat u lugar a on bi ye a [[Seu sozial|seu]] d'as instituzions de gubierno d'un país, rechión, comarca o cualsiquier belatra administración territorial. A sobén a ziudat capital ye amás a ziudat con mayor [[Población humana|población]] d'o territorio en custión, encara que no siempre ye asinas.


Sindembargo, ye posible que en un estato bi aiga más d'una capital, en funzión d'os dibersos poders seguntes a [[dibisión de poders]]. Asinas, puet aber una capital ta o [[poder chudicial]] u ta o [[poder lechislatibo]] diferent d'a capital d'o [[poder echecutibo]]. A más, a capital [[Economía|economica]] puet estar diferent a las capitals anteriors.
Sindembargo, ye posible que en un estato bi haiga más d'una capital, en función d'os diversos poders seguntes a [[división de poders]]. Asinas, puet haber una capital ta o [[poder chudicial]] u ta o [[poder lechislativo]] diferent d'a capital d'o [[poder executivo]]. A más, a capital [[Economía|economica]] puet estar diferent a las capitals anteriors.


Historicament, en os países d'[[Europa]] o conzeuto de ''capital'' naxió quan as corz d'os monarcas s'establioron en un lugar concreto, albandonando a suya ''[[transuanzia]]'' u itineranzia por o suyo reino en funzión d'os recursos economicos disponibles.
Historicament, en os países d'[[Europa]] o concepto de ''capital'' naixió quan as cortz d'os monarcas s'establioron en un lugar concreto, albandonando a suya ''[[transuancia]]'' u itinerancia por o suyo reino en función d'os recursos economicos disponibles.


A begatas, quan s'estableix un nuebo país a suya capital ye una ziudat nueba, ta que no i aiga binclos con o pasato. Iste ye o caso d'os [[Estatos Unitos]], en que a capital ye a ziudat de [[Washington, DC|Washington]], creyata ta ebitar enfrentamientos entre as ciudatz d'o nuebo estato dimpués d'a [[Guerra d'a Independenzia d'os Estatos Unidos]]; y tamién de [[Brasil]], que creyó a ziudat de [[Brasilia]] ta promober o desembolique d'o interior d'o país.
A vegatas, quan s'estableix un nuevo país a suya capital ye una ciudat nueva, ta que no i haiga vinclos con o pasato. Iste ye o caso d'os [[Estatos Unitos]], en que a capital ye a ciudat de [[Washington, DC|Washington]], creyata ta evitar enfrentamientos entre as ciudatz d'o nuevo estato dimpués d'a [[Guerra d'a Independencia d'os Estatos Unidos]]; y tamién de [[Brasil]], que creyó a ciudat de [[Brasilia]] ta promover o desembolique d'o interior d'o país.


Antiparte, a capital a sobén esdebién una ziudat que conzentra a mayor parti d'os serbizios, autibidaz economicas y de poblazión d'o territorio, y por ixa causa puet esdebenir una ziudat ''macrozefalica''. Iste ye o caso d'a ziudat de [[Zaragoza]] en [[Aragón]], que conzentra, alto u baixo, a metat d'a poblazión aragonesa y amás a [[seu sozial]] d'as suyas prenzipals instituzions politicas, almenistratibas, economicas, periodisticas y sozials d'o país.
Antiparte, a capital a sobén esdevién una ciudat que concentra a mayor parti d'os servicios, actividatz economicas y de población d'o territorio, y por ixa causa puet esdevenir una ciudat ''macrocefalica''. Iste ye o caso d'a ciudat de [[Zaragoza]] en [[Aragón]], que concentra, alto u baixo, a metat d'a población aragonesa y amás a [[seu social]] d'as suyas prencipals institucions politicas, administrativas, economicas, periodisticas y socials d'o país.


== Etimolochía ==
== Etimolochía ==
L'orichen d'a palabra ye a boz [[Latín|latina]] ''caput'' (''capeza'' en [[Idioma aragonés|aragonés]]), fendo referencia a que ye o lugar an que i son as prenzipals instituzions politicas.
L'orichen d'a palabra ye a voz [[Latín|latina]] ''caput'' (''capeza'' en [[Idioma aragonés|aragonés]]), fendo referencia a que ye o puesto an que i son as prencipals institucions politicas.


== Se veiga tamién ==
== Se veiga tamién ==

Versión d'o 11:51 13 feb 2011

Iste articlo ye sobre o concepto politico de capital. Ta atros usos se veiga capital.
Imachen:Capital not largest city.PNG
Estatos d'o mundo en os quals a capital no ye a ciudat más gran d'o país en numero d'habitants.
A Basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar y o puent de Piedra sobre o río Ebro en Zaragoza, a capital d'Aragón.

En termins de Politica, se clama capital, ciudat capital u capital politica a la ciudat u lugar a on ye a seu d'as institucions de gubierno d'un país, rechión, comarca o qualsiquier belatra administración territorial. A sobén a ciudat capital ye amás a ciudat con mayor población d'o territorio en qüestión, encara que no siempre ye asinas.

Sindembargo, ye posible que en un estato bi haiga más d'una capital, en función d'os diversos poders seguntes a división de poders. Asinas, puet haber una capital ta o poder chudicial u ta o poder lechislativo diferent d'a capital d'o poder executivo. A más, a capital economica puet estar diferent a las capitals anteriors.

Historicament, en os países d'Europa o concepto de capital naixió quan as cortz d'os monarcas s'establioron en un lugar concreto, albandonando a suya transuancia u itinerancia por o suyo reino en función d'os recursos economicos disponibles.

A vegatas, quan s'estableix un nuevo país a suya capital ye una ciudat nueva, ta que no i haiga vinclos con o pasato. Iste ye o caso d'os Estatos Unitos, en que a capital ye a ciudat de Washington, creyata ta evitar enfrentamientos entre as ciudatz d'o nuevo estato dimpués d'a Guerra d'a Independencia d'os Estatos Unidos; y tamién de Brasil, que creyó a ciudat de Brasilia ta promover o desembolique d'o interior d'o país.

Antiparte, a capital a sobén esdevién una ciudat que concentra a mayor parti d'os servicios, actividatz economicas y de población d'o territorio, y por ixa causa puet esdevenir una ciudat macrocefalica. Iste ye o caso d'a ciudat de Zaragoza en Aragón, que concentra, alto u baixo, a metat d'a población aragonesa y amás a seu social d'as suyas prencipals institucions politicas, administrativas, economicas, periodisticas y socials d'o país.

Etimolochía

L'orichen d'a palabra ye a voz latina caput (capeza en aragonés), fendo referencia a que ye o puesto an que i son as prencipals institucions politicas.

Se veiga tamién