Diferencia entre revisiones de «Idioma serbocroata»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Amirobot (descutir | contrebucions)
m r2.7.1) (robot Añadido: fa:زبان صربی کرواتی
m r2.7.1) (robot Modificado: da:Serbokroatisk (sprog)
Linia 162: Linia 162:
[[cu:Срьбьскохръва́тьско ѩꙁꙑ́чьно събра́ниѥ]]
[[cu:Срьбьскохръва́тьско ѩꙁꙑ́чьно събра́ниѥ]]
[[cy:Serbo-Croateg]]
[[cy:Serbo-Croateg]]
[[da:Serbokroatisk]]
[[da:Serbokroatisk (sprog)]]
[[de:Serbokroatische Sprache]]
[[de:Serbokroatische Sprache]]
[[dsb:Serbisko-chorwatska rěc]]
[[dsb:Serbisko-chorwatska rěc]]

Versión d'o 21:32 9 feb 2011

Plantilla:Luenga indoeuropeya

O serbocrovate u serbocrovata ye una luenga eslava charrata en Serbia, Croacia, Montenegro y Bosnia.

O termin serbocrovate no s'emplega guaire de traza oficial y cadagún d'os países gosa de dicir a la luenga oficialment con os nombres respectives de serbio, crovate, montenegrín u bosnián.

Variants

En o diasistema serbocrovate bi ha tres dialectos, que prenen a suya denominación por como dicen "qué". O stokavski lo charran los serbios, montenegrins y muitos crovates y bosnians musulmans. Como s'explicará, a fins d'o sieglo XIX fue esleito como luenga standard por estar común pa totas as nacionalidatz. En o norueste de Croacia se charra o kajkavski y en o sudueste, costa y islas de Dalmacia y en Istria se charra o cakavski. O standard stokavski que escriben y parlan oficialment os crovates se diferencia d'o estandard que escriben y parlan os serbios en a prenunciación d'una antiga vocal eslava (por eixemplo vreme se prenuncia en stokavski crovate vrijeme). Tamién bi ha esferencias lexicas como krup, ladfca y papir, cheosinonimos de hleb, fioka y hartija (“pan”, “caixón”, “hartija” en stokavski serbio).

Proceso d'estandarización

Os crovates escribiban con alfabeto latín en os dialectos propios stokavián de Dalmacia y kajkavián de Croacia central (una zona que recibiba o nombre de Croacia quan as atras rechions principals, Dalmacia y Eslavonia se nombraban a part). En o sieglo XVI y XVII a parla stokaviana de Dubrovnik tenió un progreso literario en o marco d'a Republica de Ragusa.

Dica prencipios d'o sieglo XIX a luenga escrita en Serbia yera a man d'o eslavo eclesiastico, diferiba d'a luenga charrata y s'escribiba en alfabeto cirilico.

A prencipios d'o sieglo XIX Ljudevit Gaj prenió o treballo de normalizar a luenga d'os crovates y prenió como referencia a parla stokaviana de Dubrovnik y no o kajkavián de Zagreb, y por os mesmos anyos Vuk Karadzic creyó a luenga escrita serbia basando-se en o dialecto stokavián.

D'esta traza as dos luengas escritas converchioron en una luenga sola normalizata, y en 1850 alcordoron de fer servir como referencia dentro d'o dialecto stokavián a parla ijekavski d'Herzegovina oriental, zona habitata por serbios que ye entre os crovates d'Herzegovina occidental y Dalmacia y os montenegrins. Se disposó que s'escribise librement en caracters latins u cirilicos. Yera naixito oficialment o idioma serbocrovata u croataserbio, por l'alcuerdo entre os filologos serbios y crovates.

Os primers problemas vinioron con a introducción d'os neolochismos. Os serbios no yeran reticents a prener-los de luengas foranas pero os crovates preferiban creyar parabras nuevas con radices eslavas. Dende ixe inte a penar que i heba una luenga escrita sola, n'existiba un uso serbio y un uso crovate

A fins d'o sieglo XX, dende a disolución de Yugoslavia en 1991, deixó d'haber-ie un organismo común ta o idioma, y prencipió asinas una diverchencia entre os dialectos seguntes cada país. Os nacionalistas bosnians-musulmans y crovates refusan hue d'aceptar que ye una misma luenga. Beluns presentan este feito como exemplo de Secesionismo lingüistico.

Sistema d'escritura

O serbo-croata tien dos sistemas d'escritura l'alfabeto latino y l'alfabeto cirilico. O estandar croata usa nomás l'alfabeto latín y o estandar serbio n'usa os dos.

A escritura en os dos alfabetos ye fonetica de tot: a cada letra li corresponde un solo soniu. A correspondencia entre l'alfabeto latín y crovate, y o cirilico serbio ye total, y ye a siguient:

Cirilico Latín Cirilico Latín
А а A a      Н н   N n
Б б B b      Њ њ   Nj nj
В в V v      О о   O o
Г г G g      П п   P p
Д д D d      Р р   R r
Ђ ђ Đ đ      С с   S s
Е е E e      Т т   T t
Ж ж Ž ž      Ћ ћ   Ć ć
З з Z z      У у   U u
И и I i      Ф ф   F f
Ј ј J j      Х х   H h
К к K k      Ц ц   C c
Л л L l      Ч ч   Č č
Л љ Lj lj      Џ џ   Dž dž
М м M m      Ш ш   Š š
Wikipedia
Wikipedia
Ista luenga tien a suya propia Wikipedia. Puetz vesitar-la y contribuir en Wikipedia en Idioma serbocroata.

Bibliografía