Diferencia entre revisiones de «Celtis australis»
m r2.5.2) (robot Añadido: bar:Zurglbam |
m r2.6.5) (robot Añadido: ru:Каркас южный |
||
Linia 62: | Linia 62: | ||
[[oc:Falabreguier]] |
[[oc:Falabreguier]] |
||
[[pms:Celtis australis]] |
[[pms:Celtis australis]] |
||
[[ru:Каркас южный]] |
|||
[[sr:Кошћела]] |
[[sr:Кошћела]] |
||
[[tr:Adi çitlembik]] |
[[tr:Adi çitlembik]] |
Versión d'o 18:07 24 chi 2011
Litonero | ||||||||||||||||||
Litonero | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Celtis australis | ||||||||||||||||||
L. |
O litonero u latonero (Celtis australis), ye una especie botanica perteneixient a la familia d'as Cannabaceae. Ye orichinaria d'o sud d'Europa, ueste d'Asia y o norte d'Africa. O suyo emplego como árbol ornamental fa que se gose veyer en parques, chardins, plazas y carreras. Puet vivir entre 500 y 600 anyos y creix en toda mena de terrens.
Descripción
Ye un árbol de fuella caduca que puet plegar a medir entre 20 y 25 metros d'altaria, de tronco dreito y crosta grisa y lisa, semellant a la d'o ficus u o fabo, sin d'estrías ni fendillas; tien una cocoroza redonda, densa y ampla. As fuellas, de 5 a 15 cm de largaria, son simples, alternas, pubescents, ovadas u lanceoladas, y bel poquet asimetricas, con un dentau fino en o canto. Son aspras a o tacto y con tres niérvols muito marcaus en l'anverso, que tien color verda fosca. O reverso, de color más clara, tien pilosidatz en os niérvols.
As flors, hermafroditas u masculinas, son chicotas y de color verda amarillenca, y amaneixen, entre abril y mayo, solencas en as axilas d'as fuellas sobre largos pedunclos. O fruito, dito litón u latón, ye comestible y de buen gusto; ye una drupa carnosa de bel centimetro de diametro, con muito cascuello y poca polpa. Ye verda antis de madurar, y quan maduran en agüerro, se torna quasi negra por difuera y amariella por dintro.
Habitat
Ye prou estendiu en a rechión mediterrania y o sudueste d'Asia, servindo a ormino como árbol ornamental en parques, chardins y carreras. Por a suya flexibilidat y duración y o suyo poco peso, a tiera de litonero s'ha gosau emplegar como material ta fer bellas ferramientas como rasclos, palas d'aventar u forcas, y con as suyas radices se fan pipas de fumar, y tamién ta quitar-ne un colorant amariello ta tenyir a seda. As suyas brancas s'han emplegau como alimentación ta o bestiar, y tamién se'n quitaba lenya y carbón vechetal. Amás d'ixo, tien propiedaz medecinals como astrichent, lenitivo, antidiarreico y estomacal. Os suyos fruitos son dulces y comestibles, y se'n puede fer mermeladas con els.
Denominación popular
O nombre de l'árbol tien variants como litonero, latonero, leitonero/laitonero (Viello Sobrarbe),lironer (chistabín) u aliconero (con variants foneticas como llitoner,latoner, etc) y o fruito, litón, latón, lirón u alica. En cheso, se diz grinyolera a l'árbol y grinyuelo a o fruito.
Sinonimos
- Celtis eriocarpa Decne. in Jacquem. [1824]
- Celtis caucasica Willd. [1806]
- Celtis acuta Buch.-Ham. [1837]
- Celtis excelsa Salisb.[1]
Vinclos externos
Referencias
- ↑ Sinonimos en Tela botánica.