Ermita de Santa Barbara de Río Deva
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Ermita de Santa Barbara | |
---|---|
![]() Exterior d'a ermita | |
Situación cheografica | |
Estau | |
País | |
' | |
Situación | ![]() |
Adreza | |
Coordenatas | |
Archidiocesi | |
Diocesi | Teruel y Albarracín |
Arcipestrau | Teruel |
Información cheneral | |
Advocación | Santa Barbara |
Culto | Cristianismo |
Orden | |
Rector | |
Vicario parroquial | |
2.º Vicario parroquial | |
Mosen | |
Propietario | |
Administrador | |
Director | |
Coste | {{{coste}}} |
Visitable | |
Altaria | |
Pisos | |
Amplaria | |
Largaria | |
Superficie | |
Diametro | |
Aforo | |
Altaria s.l.m. | |
Atras | |
Alcance | |
Iluminación | |
Potencia | |
Tipo | |
Estilo | |
Función | |
Catalogación | |
Materials | |
Construcción | |
Fundador | |
Inicio | |
Fin | |
Inauguración | |
Destrucción | |
Arquitecto | |
Incheniero estructural | |
Incheniero de servicios | |
Incheniero civil | |
Atros | |
Premios | |
Pachina web | |
Localización | |
A ermita de Santa Barbara de Río Deva ye una ermita situada amán d'a localidat de Río Deva, en a comarca de Comunidat de Teruel, provincia de Teruel.
A construcción tradicional d'o sieglo XIX, se troba situada en o cerro d'o mesmo nombre, a o nord-ueste d'a localidat.
Historia
[editar | modificar o codigo]Existen pocos datos sobre os orichens d'ista ermita, Pascual Madoz (1849) no'n fa referencia cuan charra de Río Deva,[1] talment porque encara no existiba. Tampoco no la nombra Zapater Gil (1986), encara que ye evident que en o suyo tiempo ya yera construyida.[2]
Por as caracteristicas d'a suya fabrica, basada en a tipica construcción vernacular, sin atros elementos arquitectonicos, estructurals u decorativos que la identifiquen, os orichens d'a ermita cal situar-los en a segunda metat d'o sieglo XIX.[3]
Situación y descripción
[editar | modificar o codigo]
Ye situada en o cerro d'o suyo nombre, a o nord-ueste d'o lugar, puesto dende a on s'alufra gran parti d'o termín de Rio Deva en os cuatre puntos cardinals: a o nord-ueste a sierra d'Albarracín, a o sud-este a sierra de Tortallada, a l'este as estribacions d'a sierra de Chabalambre y a o sud-ueste a sierra de Santerón y os monts Universals.
Pa puyar-ie cal seguir una pista de tierra que zigzaguea por a ladera d'o monte: «En un punto o camín fa una curva cerenya enta a dreita, abrazando un granizo maruenyo con piedras de distinta grandaria, que en a suya parti central y mas altera tienen una cruz metalica, dende aquí o camín contina recto dica a ermita. Poco mas alto d'o crucero ya se veye a ermita en o cobalto d'o cerro...».[3]
L'edificio poseye planta rectangular, orientau de norte (cabecera) a sud (piez), os muros son de mampostería ordinaria, con sillars en as esquina y cobertura a dos auguas. A l'exterior, no bi ha cruz, espadanya u belatro elemento que la sinyale como ermita. A dentrada s'ubre en o muro oriental, dando paso a un amplo zaguán u atrio adintelau (piso cimentau, pueyo corriu en dos d'os suyos cantos, cobertura tipo artesonau de fusta), compartendo o mesmo tellau que a resta d'a ermita. De feito a ermita ye dividida en dos piezas: l'atrio cubierto que ocupa a parti posterior y un atra anterior, propiament a capiella.[3]
Culto y tradición: Romería de Santa Barbara
[editar | modificar o codigo]
En Río Deva, santa Barbara se celebra o día d'a suya onomastica, pero a la ermita se puya en romería en mayo, pa la bendición d'os termins. Mientres o trachecto, amán d'o cobalto d'o cerro a on se troba la ermita, puet veyer-se un crucero formau por un maruenyo con piedras de diferents grandarias con una cruz de fierro en o centro: seguntes a tradición, los que i puyan en romería pillan una piedra d'o camino y la meten en o maruenyo,[3] costumbre parellana a la que puet veyer-se en a Cruz de Hierro (Leyón) -en o cobalto d'o Camín de Sant Chaime Francés (entre a Maragatería y El Bierzo)-.[4]
As responsables d'organizar a fiesta (limpiar a ermita, parar a birolla...) son as «mayordomesas», mullers que fan ista función por promesa u devoción. A suya elección se fa o Domingo de Resurrección, dimpués d'a Procesión de l'Alcuentro. O suyo mandato dura tot l'anyo, entre atras funcions tienen la d'alcompanyar con velons a las imáchens en a festividad de santa Barbara (4 d'aviento), en a Purísma (8 d'aviento), por sant Lorient (10 d'agosto) y en a dita Procesión de l'Alcuentro, inte en que dimpués d'as zagueras reverencias con os estandartes puyan o velo d'a Virchen Dolorosa. Por Pascua reparten tamién o pan bendito.[3]
Hipoteticament, o termin «mayordomesa» procedería de «mayordombre», que yera l'administrador d'as antigas confrairías medievals, asociacions u chirmandaz d'aduya mutua en o trance d'a malautía y a muerte.[3]
Dimpués d'a celebración relichiosa en a ermita –y rematau o socalce de pastas y bebidas ofreixiu por as «mayordomesas»- os asistents a la romería gosan baixar dica a partida dita «Pino descansadero»: zona de recreo con mesas, bancos y asadors pa minchar y relaixar-se. En atro tiempo, cuan as caballerías yeran o modo habitual de locomoción, os vecins aproveitaban pa fer cursas con os animals.[3]
Cheodesia
[editar | modificar o codigo]
Bi ha un vértiz cheodesico situau chunto a la ermita con una altaria de 1.282 metros dende o livel d'a mar[5].
Referencias
[editar | modificar o codigo]Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]Se veigan as imáchens de Commons sobre a ermita de Santa Barbara de Rio Deva.