Documentos d'o Pilar

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Os Documentos d'o Pilar son una colección de 294 textos d'o sieglo XII, cuasi en a suya totalidat particulars y referitos a Zaragoza y a suya comarca.

A parte d'os 294 documentos, bi n'ha dos que son d'o sieglo XI. Tres de toz ixos documentos son anteriors a la reconquiesta d'a ciudat, fuoron traitos por os repobladors, y adhibitos a l'archivo.

O lenguache ye latín medieval con muitos elementos romances navarro-aragoneses, estando una fuent important pa conoixer este romance en os sieglos XI-XII, cuan encara no s'escribiba. Talment o texto que tienga mes elementos romances siga o documento en o que os fillos de Don Alamán d'Atrosiello Guillén Alamán y Arnal Alamán se reparten tot o que tienen en Cornucena. Este texto, encara que con muitas palabras romances latinizatas (Murello, Molinello), escriben l'articlo definiu lo, la de contino, en contra d'o que fan en os atros textos, on s'escriben as formas latinas illo, illa.

Ye una fuent important pa conoixer a toponimia y antroponimia d'ixa epoca. Se i vei a presencia d'antroponimia altoaragonesa, navarra, occitana, mozarabe, chodiga y arabe. Intresants son antroponimos desapareixitos en aragonés como Florença, Bilita (traza d'escribir Bellita), Locadia y d'atros. Bi ha presencia de toponimos romances d'orichen mozarabe u aragonés (Cascallo, Belchit, Orreia), que huei gosan estar castellanizatos (Cascajo, Belchite, Urrea), y tamién de toponimos arabes transmesos por os que parlaban romance (Alcoleya), que duran dica huei castellanizatos (Alcolea).

Bibliografía

• Luís Rubio: Los documentos del Pilar. AFA. XVI-XVII. 1965-1966.