Basco alto navarro

De Biquipedia
(Reendrezau dende Dialecto alto navarro)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Alto navarro
Nafarrera

O dialecto alto navarro
Localización cheografica
Estau {{{estau}}}
País {{{país}}}
Rechión {{{rechión}}}
Lugars principals
Estatus
Atras denominacions {{{atras denominacions}}}
Charradors
Oficial en Navarra y País Basco
(Euskara batua)
Reconoixiu en {{{reconoixiu}}}
Regulau por Euskaltzaindia
Vitalidat Alta
Escritors principals
Rasgos dialectals
{{{familia1}}}
ISO 639-1 {{{iso1}}}
ISO 639-2 {{{iso2}}}
ISO 639-3 {{{iso3}}}
SIL {{{sil}}}

L'alto navarro (en basco, nafarrera u goi nafarrera) ye un euskalki u dialecto d'o basco parlato en a zona noroccidental de Navarra.

Subdialectos[editar | modificar o codigo]

   Zona u extensión a on se charra o dialecto alto navarro d'o norte en o sieglo XXI.

   Epoca en a que o dialecto alto navarro d'o sud tenió a suya maxima extensión (de fueras de en cualques localidaz, hue ye a punto de desapareixer.)

   Localidaz on en o sieglo XXI encara se charra en o dialecto alto navarro d'o sud.

   Subdialecto d'a Val de Baztan, intermeyo entre o dialecto alto-navarro y o dialecto labortán.

   Dialecto guipuzcuán, charrato en a Val de Burunda y Sacana.

   Dialecto labortán, charrato en as localidaz de Zugarramurdi, Urdazubi y Luzaide.

   Dialecto aezcuán.

   Dialecto salacenco.

   Dialecto roncalés (desapareixito en 1991).

Extensión[editar | modificar o codigo]

Este dialecto se charra en as comarcas de Cinco Villas, Alta Bidasoa y Sacana, en as localidaz d'Oronoz-Mugairi, Bertizarana, Arano, Goizueta, Beintza-Labaien, Ultzama, Lanz, Anue, Atez, Odieta, Esteribar, Erroibar y Auriz.

Parlas intermeyas[editar | modificar o codigo]

D'una man en a mayoría d'as localidaz d'a val de Baztan se parla o dialecto navarro-labortán, val en que y debido a os suyos estreitos lazos linguisticos, culturals y historicos con Labort, o basco d'o Baztan ye prou parellán a o de Labort (fueras de en Oronoz-Mugairi y Bertizarana a on se parla o dialecto alto navarro); en a val d'Ezcua se forma un trianglo linguistico en que se fusionan o dialecto alto navarro, o dialecto navarro-labortán y o dialecto navarro oriental.

D'atra man, en as localidaz de Leitza, Basaburua, Imoz, Larraun, Lekunberri, Ezkurra y Eratsun se parla o dialecto alto navarro pero poseye tamien influencia d'o vecín dialecto guipuzcuán.

En a val de Burunda, as localidaz d'Altsasu, Olazti, Bakaiku y Urdiain, a parla de dita zona poseye caracteristicas de dialecto guipuzcuán, pero curiosament, tamién d'o dialecto occidental.


Dialectos d'o basco
Alto Navarro | Baixo Navarro | Bizcaíno | Guipuzcuán | Labortán | Roncalés | Soletán | Stándard