Idioma copto

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Copto met rem en kēmɪ
Atras denominacions:	Luenga d'o pueblo echipciano
Parlau en:	Echipto
Rechión:	{{{territorios}}}
Etnia:	{{{pueblo}}}
Parladors:	Amortata
Posición:	[1] (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica:	Afroasiaticas   Echipcia    Copto
Estatus oficial
Oficial en:	Luenga oficial d'a Ilesia ortodoxa copta.
Luenga propia de:	{{{propia}}}
Reconoixiu en:	{{{reconoixiu}}}
Regulau por:	Sin de regulación
Codigos
ISO 639-1	dengún
ISO 639-2	cop
ISO 639-3	{{{iso3}}}
SIL	cop
Escritura copta

O copto estió una luenga afroasiatica fablada arredol d'o sieglo III en l'antigo Echipto. Emplegaba l'alfabeto copto y una versión de l'alfabeto griego con licheras modificacions d'o demotico pa representar sonidos intelichibles en l'alfabeto griego. Tenió o suyo millor tiempo entre os sieglos III y VI. En l'actualidat ye a luenga liturchica d'os cristianos coptos.

Historia

O copto prenió gran numero d'amprens d'o griego, a luenga oficial imposata por os Ptolomeus. En o sieglo V yera a luenga usata en a literatura en l'Alto Echipto.

Pa os arabes, que conqueroron Echipto en o sieglo VII, as palabras "echipcio" y "cristiano" yeran sinonimas y d'allí amaneixió lo nombre Quibti, a transcripción d'o chentilicio echipcio a l'arabe. En o sieglo XII, o copto nomás yera una luenga liturchica en a Ilesia Monosofista Copta separata d'a Ilesia Ortodoxa Griega en o sieglo V.

Os escritos mas antigos en copto son as cartas de Sant Antón (251-356), l'anacoreta d'o disierto. En os sieglos III y IV muitos clerigos escribioron en copto, entre os cuals i yera Pacomio, que establió una regla monastica que encara s'emplega en a Ilesia Copta.

Chuan de Mandevilla enumera as letras de l'alfabeto copto en o suyo "Libro d'as Marabillas d'o Mundo", tradueito dende l'anglo-normando a l'aragonés medieval:

En egipto eillos han assi diu(er)ssos lengoages & diu(er)sas l(et)ras & dotra man(er)a que eillos no han dotra p(ar)t / Si vos las deuisare talles quoales son & los nombres como eillos las clama(n) Affin q(ue) vos sepades la differencia de aqueillas / & delas otras

athornus, bimch, thimoth, ynann, enim, fyn, gomon, heket, Jamin, kartha, lusa, min, miche, narin, oldath, pylon, qn, yron, siche, tela, vy, xnon, yhh, zaru, thou

Bibliografía

• (de) Wolfgang Kosack: Der koptische Heiligenkalender. Deutsch - Koptisch - Arabisch nach den besten Quellen neu bearbeitet und vollständig herausgegeben mit Index Sanctorum koptischer Heiliger, Index der Namen auf Koptisch, Koptische Patriarchenliste, Geografische Liste. Christoph Brunner, Berlin 2012, ISBN 978-3-9524018-4-2.
• (de) Wolfgang Kosack: Lehrbuch des Koptischen.Teil I:Koptische Grammatik.Teil II:Koptische Lesestücke, Graz 1974.
• (de) Wolfgang Kosack: Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch - Deutsch - Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.
• (de) Wolfgang Kosack: Schenute von Atripe De judicio finale. Papyruskodex 63000.IV im Museo Egizio di Torino. Einleitung, Textbearbeitung und Übersetzung herausgegeben von Wolfgang Kosack. Christoph Brunner, Berlin 2013, ISBN 978-3-9524018-5-9.