Congustro d'Obarra

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Congustro d'Obarra
O congustro d'Obarra
Datos chenerals
Tipo	ZEPA PIC
Establiu
Superficie
Situación
Situación	Ribagorza
Latitut
Lonchitut
Mapa

O congustro d'Obarra (en aragonés stándard congosto d'Obarra u tamién dito congosto de la Croqueta u en catalán congost d'Ovarra) ye un paso u val estreita entre montanyas crepatas, foratiau por as auguas d'o río Isabana que desepara os municipios de Las Pauls y de Beranui, situau entre Turbón y a sierra de Cis, en a comarca aragonesa de Ribagorza, adintro d'a val d'Isabana.

Entre Alins y Obarra o río se i encaixa tanto, que a carretera Graus-Pont de Suert, que lo remonta, bi ha estau aturada dica a decada de 1970. Actualment ye reformada y os túnels son practicables con vehíclo. O río Isabana ha creyau iste congosto adintro d'a suya compleganza poco extensa, formando un paisache muit poliu. O Isabana reculle d'o macizo de Turbón as auguas d'o río blanco (que viene d'as tierras d'Espés) chusto antis d'o dito congosto, y asinas arriba a la Baixa Ribagorza a traviés d'o congosto d'Obarra.

A l'ueste a sierra de Vallabriga y a l'este a sierra de Cis forman un anticlinal de calsineras y dolomias muit resistents, por dencima d'os 1.500 metros d'altaria, devantadas mientres o Cretacico Superior, que domina as margas eocenicas de Ribagorza.

A la ezquierda d'o congosto se troba o camín de la Croqueta (roca situada sobre Obarra que plega a os 1.462 metros), que pasa por o barranco de la Garanta, deixa a la ezquierda a borda Farrás y arriba dica a carretera que puya ta Espés y ta Las Pauls. Entre la Croqueta y els Bistarrons d'a sierra de Cis nomás queda espacio pa la carretera y o río dada la verticalidat d'as parez y o encaixe ocasionau por as auguas.

A erosión d'os materials carbonataus d'o Cretacico por os cuals discurre o río Isabana en iste punto y o suyo encaixamiento ha formau con o tiempo un estreito canyón de parez verticals. As caracteristicas morfolichicas d'o cauz vienen definidas por un grupo de gorgas y chicoz cascants que discurren por un leito encaixau.

"Obarra" significa en basco 'forau entre rocas'. O congosto ye o puesto mas estreito de toda a val.

Tot o congosto ye incluyiu en a Zona d'especial protección pa las aus (ZEPA).

Paralelismo entre o río Isabana y o río Esera

De norte a sud o río Isabana y o río Esera antis de fusionar-se en Graus baixan as suyas auguas de forma paralela. Os dos ríos han creyau o suyo propio congosto. En o Esera trobamos o congustro de Ventamillo que da acceso a la vall de Benás situada tamién en Ribagorza a o suyo paso entre as poblacions de Seira y El Ru. O congustro de Ventamillo ye una graniza crepa, d'uns 4 km. A fisonomía d'a zona son basicament rocas calsineras, estando o puesto por a on as cheleras baixaban dende o macizo de la Maladeta.

Santa María d'Obarra

Santa María d'Obarra ye un monesterio romanico construyiu en o primer cuarto d'o sieglo XI en as riperas d'o río Isabana y situau en o Prepireneu, a o piet de l'extremo occidental d'a sierra de Cis, chusto cuan s'ubre a val d'Isabana dimpués d'o congustro d'Obarra.

Flora y fauna d'o congustro d'Obarra

O bosque de ripera ye cuasi inexistent en o congosto. Auguas ta alto ye formau pOr alamos, fraixins, abetullos, tilleras y avellaneras. Dimpués, se contina con as selvas de fabos, caixicos y pins, dominando en as versants acompanyau por arbustos como o buixo y aliagas.

Istas zonas de selva son ocupadas por l'aiguadero negro, o trencapinyols, o rocasero y a perdiz blanca. Os mamiferos mas visibles son o corzo, a chineta y A mincharra blanca. Entre as aus rupicolas (que se crían en as rocas) que habitan o congosto se troban a culroya rocasera y a gralleta. Entre os amfibios destaca a granota roya. A sola especie acuatica present en o trampo inventariau ye a truita. Como especie destacable en as auguas d'o río Isabana se troba a lodriga.

Vinclos externos

• (es) Congustro d'Obarra en Aragón TV
• (es) Río Isábena. Congosto de Obarra. Punto de interés fluvial