Cheorchians
| Cheorchians ქართველები Kartvelebi | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||
 Cheorchia 3.450.850 | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Cheorchián | ||||||||||||||||||
|
Cristianismo: | ||||||||||||||||||
|
Altros pueblos surcaucasicos: - Suans - Las | ||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||
Lo pueblo cheorchián (en cheorchián ქართველები) ye un pueblo kartvelico, d'orichen bien antigo. O suyo numero ye estimato en uns 6 millons, a mayor parti d'os quals habitan Cheorchia (á on que composan més d'o 80% d'a población), pero tamién en bi ha comunidatz prou importants a Turquía, Rusia u Azerbaichán.
Nombre[editar | modificar o codigo]
Es cheorchians se claman a éls mesmos Kartvelebi (ქართველები), a la suya tierra Sakartvelo (საქართველო) y a lo suyo idioma Kartuli (ქართული), nombre acumulato ta un lechendario avantpasato Kartlos, pai eponimo d'a nación y bisnieto d'o personache biblico Chafet.
O nombre de cheorchians, con que se conoixen a quasi totz es idiomas d'o mundo, s'atribuyiba t'o santo patrón Sant Chorche, pero pareix que ye una error. A etimolochía ye incierta, si bien poderba derivar d'o griego Geōrgía (Γεωργία).
En a versión aragonesa d'o "Libro de Marco Polo" escriben georgeanos:
En "La Flor de las Ystorias d'Orient" escriben iorgians, ye dicir "chorchians":
Descripción[editar | modificar o codigo]
Antropolochicament, es cheorchians son una etnia caucasiana, d'o grupo balcanocaucasián, compuesto d'espeso per personas d'alzaria meya u meya-alta, constitución esbelta, pigmentación clarisca y pelo y uellos escuros.
Idioma[editar | modificar o codigo]
- Se veiga l'articlo Idioma cheorchián.
O cheorchián ye un idioma d'a familia de luengas surcaucasicas u kartulianas. Ye un d'os idiomas d'o mundo que conta con alfabeto propio exclusivo, l'alfabeto cheorchián.
Cultura y sociedat[editar | modificar o codigo]
Relichión[editar | modificar o codigo]
A relichión principal ye a cristiana, estando-ne o país un d'os primers a convertir-se a o cristianismo, en l'anyo 327. A branca mayoritaria ye a Ilesia ortodoxa cheorchiana, pero tamién bi ha catolicos cheorchians.
Os cheorchians acatoron as tesis d'o concilio de Calcedonia dimpués d'o tercer concilio de Dvin (607), quan se deseparoron confesionalment d'os armenios y albans caucasicos y s'alinioron con Costantinoble.
Danza[editar | modificar o codigo]
Bi ha uns quantos dances tipicos d'os cheorchians, d'entre os quals:
- o kartuli, dance romantico de difícil tecnica, danzato per una parella y remerador d'un casamiento;
- o khorumi u jorumi, dance procedent d'a rechión d'Acharia, d'orichen belico;
- o khevsuruli, un d'os dances montanyeses més conoixitos y tipicos de Cheorchia, que consiste a una representación vigorosa d'a batalla entre dos hombres per una muller.
Historia[editar | modificar o codigo]
- Se veiga l'articlo Historia de Cheorchia.
A Historia suya recula enta tiempos preistoricos, anteriors a la creyación d'os antigos reinos cheorchians de Colquida y Iberia d'o sieglo XIII aC., fendo d'os cheorchians un d'os pueblos actuals con més tradición historica. Es antigos griegos y romans conoixoron es cheorchians per os nombres de colquidos y ibers. Muitos historiadors, antropologos, arqueologos y lingüistas s'enciertan a dicir que es avampasatos d'os cheorchians actuals, as tribus protokartulianas, habitoron o sud d'o Caucas y o norte d'Asia Menor den d'o Neolitico.
Bells historiadors y eruditos en o sieglo XIX relacionoron lingüisticament y cultural es protokartulians con os pueblos preindoeuropeus d'Europa (etruscos, protovascos, ecetra.).
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ (es) Nacidos en el extranjero, residentes en Aragón en 2021. Instituto Aragonés de Estadística
Vinclos externos[editar | modificar o codigo]
Se veigan as imáchens de Commons sobre os cheorchians.
