Ir al contenido

Biblioteca Apostolica Vaticana

De Biquipedia
Biblioteca Apostolica Vaticana

Interior d'a Biblioteca Apostolica Vaticana.
Datos chenerals
Tipo Nacional
Siglas
Embotada {{{embotada}}}
Lema {{{lema}}}
Establimiento 1475
Fundador {{{fundador}}}
Localización
Adreza Ciudat d'o Vaticano
Ciudat {{{ciudat}}}
País
Estato {{{estato}}}
Coordenatas
Atras seus {{{seus}}}
Campus {{{campus}}}
Profesors {{{profesors}}}
Estudiants {{{estudiants}}}
 • Bachillerato {{{bachillerato}}}
 • Pregrau {{{pregrau}}}
 • Postgrau {{{postgrau}}}
 • Doctorato {{{doctorato}}}
 • Atros {{{atros estudiants}}}
Treballadors {{{treballadors}}}
Funcionarios {{{funcionarios}}}
Administrativos {{{administrativos}}}
Mascota {{{mascota}}}
Colors
 •Academicas {{{colors academicas}}}
 •Esportivas {{{colors esportivas}}}
Rector {{{rector}}}
Vicerrector {{{vicerrector}}}
Canciller {{{canciller}}}
Vicecanciller {{{vicecanciller}}}
President {{{president}}}
Director
Degán {{{degán}}}
{{{administrador}}} {{{nombre administrador}}}
Afiliacions {{{afiliacions}}}
Financiamiento {{{financiamiento}}}
www.vaticanlibrary.va

La Biblioteca Vaticana u Biblioteca Apostolica Vatican (nombre completo en italiano y en o suyo sitio web: Biblioteca Apostolica Vaticana, en latín: Bibliotheca Apostolica Vaticana, y informalment conoixida cómo Vat) ye la biblioteca d'a Santa Seu, la cual se troba en la Ciudat d'o Vaticano.[1]

La Biblioteca Vaticana, formalment establida en 1475 tot y que ya funcionaba antes, ye una d'as mas antigas d'o mundo y custodia una important colección de manuscritos historicos. Tiene 75.000 códexs de tota la historia, asinas como 1,1 millons de libros impresos, que incluyen uns 8.500 incunables.[2]

Ye una biblioteca de referencia pa la investigación de la historia, lo dreito, la filosofía, la ciencia y la teolochía, ubierta a qualsequier persona que pueda documentar las suyas cualificacions y necesidaz d'investigación. Las fotocopias pa l'estudio privau de pachinas de libros publicaus entre 1801 y 1990 se pueden solicitar personalment u per correu.

Lo papa Nicolau V (1447–1455) va imachinar una Roma con amplas obras publicas pa atrayer pelegrins y estudiosos enta la ciudat per encetar la suya transformación. Nicolas quereba creyar una biblioteca publica pa Roma que heba d'estar vista como una institución pa la erudición humanista. La suya muerta li va impedir levar a termin lo suyo plan, pero un d'os suyos succesors, o papa Sixto IV(1471–1484) va establir lo que agora se conoixe como la Biblioteca Vaticana.

Lo marzo de 2014, la Biblioteca Vaticana va iniciar un prochecto inicial de cuatro anyos de dichitalización d'a suya colección de manuscritos, que ye disponible en linia.

L'Archivo Secreto d'o Vaticano se va deseparar d'a Biblioteca Vaticana a primers d'o sieglo XVII; contiene 150.000 documentos mas.

Etapas d'a biblioteca

[editar | modificar o codigo]

Los expertos dividen en cinco etapas la historia d'a biblioteca:

  • Prelaterana: los inicios d'a biblioteca, correspondients a la primera etapa d'a historia d'a Ilesia, antes que s'ubicase a lo Palazzo del Laterano. Muit pocos libros corresponden a esta etapa.
  • Laterana: S'inicia cuan os libros y manuscritos pasan a guardar-se a lo Palazzo del Laterano, etapa que transcorre dica finals d'o sieglo XIII, mientres lo papau de Bonifacio VIII.
  • D'Avinyón: Mientres este periodo tenió sitio un important creiximiento d'as coleccions de libros y archivos d'os papas que residioron en Avinyón, entre la muerte de Bonifacio VIII y l'anyo 1370, cuan la siede papal retornó a Roma.
  • Prevaticana: Mientres os anyos 1370 y 1447 la biblioteca se dispersó, quedando partes en Roma y Avinyón, entre atros puestos.
  • Vaticana: Etapa actual, iniciada en 1448, con o treslado definitiu d'a biblioteca a lo Vaticano.

LO Papa Nicolau V estió lo fundador d'a biblioteca en l'anyo 1448 reunindo uns 350 códexs griegos, latins y hebreus heredaus d'os suyos antecesors y d'as suyas propias adquisicions, entre las quals i heba cuantos manuscritos d'a Biblioteca Imperial de Constantinoble. Sindembargo, la fundación propiament dita tenió lugar cuan Sixto IV, con a bula Ad decoramos militantis Ecclesiae, d'o 15 de chunyo de 1475, asignó un presupuesto y nombró bibliotecario a Bartolomeo Platina, quí elaboró un primer catalogo en 1481. La biblioteca teneba alavez mas de 3.500 manuscritos, feito que la convertiba en a biblioteca occidental mas gran d'o mundo.

Arredol de 1587, lo Papa Sixto V encargó a l'arquitecto Domenico Fontana que construyise un nuevo edificio per acullir la biblioteca, lo cual encara s'utiliza actualment.

En primerias d'o sieglo XVII se segregó d'a biblioteca l'Archivo Secreto d'o Vaticano, mientres que en l'anyo 1623, la Biblioteca Palatina de Heidelberg, que conteneba uns 3.500 manuscritos, estió donada a la Biblioteca Vaticana per Maximiliano I de Bavera en agradeiximiento per l'emparo d'o papa Gregorio XV minetres la Guerra d'os Trenta Anyos.

En l'anyo 1657 s'adquirioron los manuscritos d'a Casa Ducal de Urbino y en 1689 y s'incorpororon a la biblioteca las coleccions d'a reina Cristina de Suecia. Tamién cal destacar que en el anyo 1661, l'intelectual griego León Alacio estió nombrau bibliotecario vaticano.

Posteriorment, mientres lo sieglo XVIII, la biblioteca s'enriquió con nuevas adquisicions y se fizo lo primer prochecto de publicar un catalogo completo d'os manuscritos d'a biblioteca. Sindembargo, nomás van arribar a publicar-se tres d'os vinte volúmens prochectaus. A final d'o sieglo, alguns libros tenioron que estar entregaus como tributo de guerra a la Francia napoleonica, si bien la mayoría d'os volúmens estioron restituyius en l'anyo 1815 con la redota de Napoleón Bonaparte.

En zaguerias se i ha incorporau lo Salone Sistino dedicau a exposar eixemplars bibliograficos como los códexs de Virchilio, u los rollos de Chusé entre atros.

Cubierta de ivori d'o <i id="mweg">Codex Aureus</i> de Lorsch

En la actualidat la biblioteca custodia uns 75.000 manuscritos y mas d'1.100.000 libros impresos, d'os cuals, uns 8.500 son incunables. L'Archivo Secreto d'o Vaticano, que estió separau d'a biblioteca a primers d'o sieglo, contiene uns 150.000 volumens.

D'entre los manuscritos mas importants d'a biblioteca cal destacar:

Bibliotecarios

[editar | modificar o codigo]
Nom Vida Títol Tiempo como bibliotecario[3][4]
Marcello Cervini 1501–1555 Bibliothecarius I 24 de mayo de 1550- 9 d'abril de 1555
Roberto de' Nobili 1541–1559 Bibliothecarius II 1555– 18 de chinero de 1559
Alfonso Carafa 1540–1565 Bibliothecarius III 1559–29 d'agosto de 1565
Marcantonio da Mula 1506–1572 Bibliothecarius IV 1565–17 de marzo de 1572[5]
Guglielmo Sirleto 1514–1585 Bibliothecarius V 18 de marzo de 1572–16 d'octubre de 1585
Antonio Carafa 1538–1591 Bibliothecarius VI 16 d'octubre de 1585 – 13 de chinero de 1591
Marco Antonio Colonna 1523 ca.–1597 Bibliothecarius VII 1591 – 13 de marzo de 1597
Cesare Baronio 1538–1607 Bibliothecarius VIII 13 de marzo de 1597 – 30 de chunio de 1607[6]
Ludovico de Torres 1552–1609 Bibliothecarius IX 4 de chulio de 1607 – 8 de chulio de 1609
Scipione Borghese Caffarelli 1576–1633 Bibliothecarius X 11 de chunio de 1609 –17 de febrero de 1618[7]
Scipione Cobelluzzi 1564–1626 Bibliothecarius XI 17 de febrero de 1618 – 29 de chunio de 1626
Francesco Barberini 1597–1679 Bibliothecarius XII 1 de chulio de 1626 – 13 d'aviento de 1633
Antonio Barberini 1569–1646 Bibliothecarius XIII 13 d'aviento de 1633 – 11 de setiembre de 1646
Orazio Giustiniani 1580–1649 Bibliothecarius XIV 11 de setiembre de 1646 – 25 de chulio de 1649
Luigi Capponi 1583-1659 Bibliothecarius XV 4 d'agosto de 1649 – 6 d'abril de 1659
Flavio Chigi 1631–1693 Bibliothecarius XVI 21 de chunio de 1659 – 19 de setiembre de 1681[8]
Lorenzo Brancati 1612–1693 Bibliothecarius XVII 19 de setiembre de 1681 – 30 de noviembre de 1692
Girolamo Casanate 1620–1700 Bibliothecarius XVIII 2 d'aviento de 1693 – 3 de marzo de 1700
Enrico Noris 1631–1704 Bibliothecarius XIX 26 de marzo de 1700 – 23 de febrero de 1704
Benedetto Pamphili 1653-1730 Bibliothecarius XX 26 de febrero de 1704}}–22 de marzo de 1730
Angelo Maria Querini 1680–1755 Bibliothecarius XXI 4 de setiembre de 1730 – 6 de chinero de 1755
Domenico Passionei 1682–1761 Bibliothecarius XXII 10 de chulio de 1741 – 12 de chinero de 1755 (P)
y
12 de chinero de 1755 – 5 de chulio de 1761
Alessandro Albani 1692–1779 Bibliothecarius XXIII 12 d'agosto de 1761– 11 d'aviento de 1779}}
Francesco Saverio de Zelada 1717–1801 Bibliothecarius XXIV 15 d'aviento de 1779 – 29 d'aviento de 1801
Luigi Valenti Gonzaga 1725–1808 Bibliothecarius XXV 12 de chinero de 1802 – 29 d'aviento de 1808
Giulio Maria della Somaglia 1744–1830 Bibliothecarius XXVI 26 de chinero de 1827 – 2 d'abril de 1830
Giuseppe Albani 1750–1834 Bibliothecarius XXVII 23 d'abril de 1830}}– 3 d'aviento de 1834
Luigi Lambruschini 1776–1854 Bibliothecarius XXVIII 11 d'aviento de 1834 – 27 de chunio de 1853
Angelo Mai 1782–1854 Bibliothecarius XXIX 27 de chunio de 1853 – 9 de setiembre de 1854
Antonio Tosti 1776–1866 Bibliothecarius XXX 13 de chinero de 1860 – 20 de marzo de 1866
Jean-Baptiste Pitra 1812–1889 Bibliothecarius XXXI 19 de chiinero de 1869 – 9 de febrero de 1889 [9]
Placido Maria Schiaffino 1829–1889 Bibliothecarius XXXII 20 de febrero de 1889 –23 de setiembre de 1889
Alfonso Capecelatro 1824–1912 Bibliothecarius XXXIII 29 d'agosto de 1890 – 14 de noviembre de 1912 [10]
Mariano Rampolla del Tindaro 1843-1913 Bibliothecarius XXXIV 26 de noviembre 1912 – 16 d'aviento de 1913
Francesco di Paola Cassetta 1841–1919 Bibliothecarius XXXV 3 de chinero de 1914 – 23 de marzo de 1919
Aidan [Francis Neil] Gasquet 1845–1929 Bibliothecarius XXXVI 9 mayo de 1919 – 5 d'abril de 1929
Franz Ehrle 1845–1934 Bibliothecarius XXXVII 17 d'abril de 1929 – 31 de marzo de 1934
Giovanni Mercati 1866–1957 Bibliothecarius XXXVIII 18 de chunio de 1936 – 23 d'agosto de 1957
Eugène Tisserant 1884–1972 Bibliothecarius XXXIX 14 de setiembre de 1957 – 27 de marzo de 1971
Antonio Samoré 1905–1983 Bibliothecarius XL 25 de chinero de 1974 –3 de febrero de 1983
Alfons Maria Stickler 1910–2007 Bibliothecarius XLI 7 de setiembre de 1983 – 27 de mayo de 1985 (P)

27 de mayo de 1985 – 1 de chulio de 1988
Antonio María Javierre Ortás 1921–2007 Bibliothecarius XLII 1 de chulio de 1988 – 24 de chinero de 1992
Luigi Poggi 1917-2010[11] Bibliothecarius XLIII 9 d'abril de 1992 – 24 de setiembre de 1994 (P)

29 de setiembre de 1994 – 25 de setiembre de 1997
Jorge María Mejía 1923-2014 Bibliothecarius XLIV 7 de marzo de 1998 – 24 de setiembre de 2003
Jean-Louis Tauran 1943-2018 Bibliothecarius XLV 24 de setiembre de 2003 – 25 de chunio de 2007
Raffaele Farina 1933- Bibliothecarius XLVI 25 de chunio de 2007 –9 de chunio de 2012
Jean-Louis Bruguès 1943- Bibliothecarius XLVII 26 de chunio de 2012 - 31 d'agosto de 2018
José Tolentino Mendonça 1965- Bibliothecarius XLVIII 1 de setiembre de 2008 - l'actualidat

(P) Indica lo temps pasau como bibliotecari, ye decir, bibliotecari en funcions, a sobén un bibliotecari que no ye un cardenal.

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]