Biblioteca Apostolica Vaticana
Biblioteca Apostolica Vaticana | |
---|---|
Interior d'a Biblioteca Apostolica Vaticana.
| |
Datos chenerals | |
Tipo | Nacional |
Siglas | |
Embotada | {{{embotada}}} |
Lema | {{{lema}}} |
Establimiento | 1475 |
Fundador | {{{fundador}}} |
Localización | |
Adreza | ![]() |
Ciudat | {{{ciudat}}} |
País | |
Estato | {{{estato}}} |
Coordenatas | |
Atras seus | {{{seus}}} |
Campus | {{{campus}}} |
Profesors | {{{profesors}}} |
Estudiants | {{{estudiants}}} |
• Bachillerato | {{{bachillerato}}} |
• Pregrau | {{{pregrau}}} |
• Postgrau | {{{postgrau}}} |
• Doctorato | {{{doctorato}}} |
• Atros | {{{atros estudiants}}} |
Treballadors | {{{treballadors}}} |
Funcionarios | {{{funcionarios}}} |
Administrativos | {{{administrativos}}} |
Mascota | {{{mascota}}} |
Colors | |
•Academicas | {{{colors academicas}}} |
•Esportivas | {{{colors esportivas}}} |
Rector | {{{rector}}} |
Vicerrector | {{{vicerrector}}} |
Canciller | {{{canciller}}} |
Vicecanciller | {{{vicecanciller}}} |
President | {{{president}}} |
Director | |
Degán | {{{degán}}} |
{{{administrador}}} | {{{nombre administrador}}} |
Afiliacions | {{{afiliacions}}} |
Financiamiento | {{{financiamiento}}} |
www.vaticanlibrary.va |
La Biblioteca Vaticana u Biblioteca Apostolica Vatican (nombre completo en italiano y en o suyo sitio web: Biblioteca Apostolica Vaticana, en latín: Bibliotheca Apostolica Vaticana, y informalment conoixida cómo Vat) ye la biblioteca d'a Santa Seu, la cual se troba en la Ciudat d'o Vaticano.[1]
La Biblioteca Vaticana, formalment establida en 1475 tot y que ya funcionaba antes, ye una d'as mas antigas d'o mundo y custodia una important colección de manuscritos historicos. Tiene 75.000 códexs de tota la historia, asinas como 1,1 millons de libros impresos, que incluyen uns 8.500 incunables.[2]
Ye una biblioteca de referencia pa la investigación de la historia, lo dreito, la filosofía, la ciencia y la teolochía, ubierta a qualsequier persona que pueda documentar las suyas cualificacions y necesidaz d'investigación. Las fotocopias pa l'estudio privau de pachinas de libros publicaus entre 1801 y 1990 se pueden solicitar personalment u per correu.
Lo papa Nicolau V (1447–1455) va imachinar una Roma con amplas obras publicas pa atrayer pelegrins y estudiosos enta la ciudat per encetar la suya transformación. Nicolas quereba creyar una biblioteca publica pa Roma que heba d'estar vista como una institución pa la erudición humanista. La suya muerta li va impedir levar a termin lo suyo plan, pero un d'os suyos succesors, o papa Sixto IV(1471–1484) va establir lo que agora se conoixe como la Biblioteca Vaticana.
Lo marzo de 2014, la Biblioteca Vaticana va iniciar un prochecto inicial de cuatro anyos de dichitalización d'a suya colección de manuscritos, que ye disponible en linia.
L'Archivo Secreto d'o Vaticano se va deseparar d'a Biblioteca Vaticana a primers d'o sieglo XVII; contiene 150.000 documentos mas.
Etapas d'a biblioteca
[editar | modificar o codigo]Los expertos dividen en cinco etapas la historia d'a biblioteca:
- Prelaterana: los inicios d'a biblioteca, correspondients a la primera etapa d'a historia d'a Ilesia, antes que s'ubicase a lo Palazzo del Laterano. Muit pocos libros corresponden a esta etapa.
- Laterana: S'inicia cuan os libros y manuscritos pasan a guardar-se a lo Palazzo del Laterano, etapa que transcorre dica finals d'o sieglo XIII, mientres lo papau de Bonifacio VIII.
- D'Avinyón: Mientres este periodo tenió sitio un important creiximiento d'as coleccions de libros y archivos d'os papas que residioron en Avinyón, entre la muerte de Bonifacio VIII y l'anyo 1370, cuan la siede papal retornó a Roma.
- Prevaticana: Mientres os anyos 1370 y 1447 la biblioteca se dispersó, quedando partes en Roma y Avinyón, entre atros puestos.
- Vaticana: Etapa actual, iniciada en 1448, con o treslado definitiu d'a biblioteca a lo Vaticano.
Historia
[editar | modificar o codigo]LO Papa Nicolau V estió lo fundador d'a biblioteca en l'anyo 1448 reunindo uns 350 códexs griegos, latins y hebreus heredaus d'os suyos antecesors y d'as suyas propias adquisicions, entre las quals i heba cuantos manuscritos d'a Biblioteca Imperial de Constantinoble. Sindembargo, la fundación propiament dita tenió lugar cuan Sixto IV, con a bula Ad decoramos militantis Ecclesiae, d'o 15 de chunyo de 1475, asignó un presupuesto y nombró bibliotecario a Bartolomeo Platina, quí elaboró un primer catalogo en 1481. La biblioteca teneba alavez mas de 3.500 manuscritos, feito que la convertiba en a biblioteca occidental mas gran d'o mundo.
Arredol de 1587, lo Papa Sixto V encargó a l'arquitecto Domenico Fontana que construyise un nuevo edificio per acullir la biblioteca, lo cual encara s'utiliza actualment.
En primerias d'o sieglo XVII se segregó d'a biblioteca l'Archivo Secreto d'o Vaticano, mientres que en l'anyo 1623, la Biblioteca Palatina de Heidelberg, que conteneba uns 3.500 manuscritos, estió donada a la Biblioteca Vaticana per Maximiliano I de Bavera en agradeiximiento per l'emparo d'o papa Gregorio XV minetres la Guerra d'os Trenta Anyos.
En l'anyo 1657 s'adquirioron los manuscritos d'a Casa Ducal de Urbino y en 1689 y s'incorpororon a la biblioteca las coleccions d'a reina Cristina de Suecia. Tamién cal destacar que en el anyo 1661, l'intelectual griego León Alacio estió nombrau bibliotecario vaticano.
Posteriorment, mientres lo sieglo XVIII, la biblioteca s'enriquió con nuevas adquisicions y se fizo lo primer prochecto de publicar un catalogo completo d'os manuscritos d'a biblioteca. Sindembargo, nomás van arribar a publicar-se tres d'os vinte volúmens prochectaus. A final d'o sieglo, alguns libros tenioron que estar entregaus como tributo de guerra a la Francia napoleonica, si bien la mayoría d'os volúmens estioron restituyius en l'anyo 1815 con la redota de Napoleón Bonaparte.
En zaguerias se i ha incorporau lo Salone Sistino dedicau a exposar eixemplars bibliograficos como los códexs de Virchilio, u los rollos de Chusé entre atros.

En la actualidat la biblioteca custodia uns 75.000 manuscritos y mas d'1.100.000 libros impresos, d'os cuals, uns 8.500 son incunables. L'Archivo Secreto d'o Vaticano, que estió separau d'a biblioteca a primers d'o sieglo, contiene uns 150.000 volumens.
D'entre los manuscritos mas importants d'a biblioteca cal destacar:
- Lo Codex Vaticanus, d'o sieglo IV, lo manuscrito mas antigo conoixiu d'a Biblia.
- La Ἀπόκρυφη Ἱστορία de Procopio de Cesarea, que descubierto en esta biblioteca y publicau en 1623.
- Lo Cancionero d'a Vaticana, un d'os tres cancioneros conoixius d'a lirica galaico-portuguesa.
- Lo Codex Aureus de Lorsch, evanchelio miniaturizau d'a epoca de Carlos Magno.
Bibliotecarios
[editar | modificar o codigo]Nom | Vida | Títol | Tiempo como bibliotecario[3][4] |
---|---|---|---|
Marcello Cervini | 1501–1555 | Bibliothecarius I | 24 de mayo de 1550- 9 d'abril de 1555 |
Roberto de' Nobili | 1541–1559 | Bibliothecarius II | 1555– 18 de chinero de 1559 |
Alfonso Carafa | 1540–1565 | Bibliothecarius III | 1559–29 d'agosto de 1565 |
Marcantonio da Mula | 1506–1572 | Bibliothecarius IV | 1565–17 de marzo de 1572[5] |
Guglielmo Sirleto | 1514–1585 | Bibliothecarius V | 18 de marzo de 1572–16 d'octubre de 1585 |
Antonio Carafa | 1538–1591 | Bibliothecarius VI | 16 d'octubre de 1585 – 13 de chinero de 1591 |
Marco Antonio Colonna | 1523 ca.–1597 | Bibliothecarius VII | 1591 – 13 de marzo de 1597 |
Cesare Baronio | 1538–1607 | Bibliothecarius VIII | 13 de marzo de 1597 – 30 de chunio de 1607[6] |
Ludovico de Torres | 1552–1609 | Bibliothecarius IX | 4 de chulio de 1607 – 8 de chulio de 1609 |
Scipione Borghese Caffarelli | 1576–1633 | Bibliothecarius X | 11 de chunio de 1609 –17 de febrero de 1618[7] |
Scipione Cobelluzzi | 1564–1626 | Bibliothecarius XI | 17 de febrero de 1618 – 29 de chunio de 1626 |
Francesco Barberini | 1597–1679 | Bibliothecarius XII | 1 de chulio de 1626 – 13 d'aviento de 1633 |
Antonio Barberini | 1569–1646 | Bibliothecarius XIII | 13 d'aviento de 1633 – 11 de setiembre de 1646 |
Orazio Giustiniani | 1580–1649 | Bibliothecarius XIV | 11 de setiembre de 1646 – 25 de chulio de 1649 |
Luigi Capponi | 1583-1659 | Bibliothecarius XV | 4 d'agosto de 1649 – 6 d'abril de 1659 |
Flavio Chigi | 1631–1693 | Bibliothecarius XVI | 21 de chunio de 1659 – 19 de setiembre de 1681[8] |
Lorenzo Brancati | 1612–1693 | Bibliothecarius XVII | 19 de setiembre de 1681 – 30 de noviembre de 1692 |
Girolamo Casanate | 1620–1700 | Bibliothecarius XVIII | 2 d'aviento de 1693 – 3 de marzo de 1700 |
Enrico Noris | 1631–1704 | Bibliothecarius XIX | 26 de marzo de 1700 – 23 de febrero de 1704 |
Benedetto Pamphili | 1653-1730 | Bibliothecarius XX | 26 de febrero de 1704}}–22 de marzo de 1730 |
Angelo Maria Querini | 1680–1755 | Bibliothecarius XXI | 4 de setiembre de 1730 – 6 de chinero de 1755 |
Domenico Passionei | 1682–1761 | Bibliothecarius XXII | 10 de chulio de 1741 – 12 de chinero de 1755 (P) y 12 de chinero de 1755 – 5 de chulio de 1761 |
Alessandro Albani | 1692–1779 | Bibliothecarius XXIII | 12 d'agosto de 1761– 11 d'aviento de 1779}} |
Francesco Saverio de Zelada | 1717–1801 | Bibliothecarius XXIV | 15 d'aviento de 1779 – 29 d'aviento de 1801 |
Luigi Valenti Gonzaga | 1725–1808 | Bibliothecarius XXV | 12 de chinero de 1802 – 29 d'aviento de 1808 |
Giulio Maria della Somaglia | 1744–1830 | Bibliothecarius XXVI | 26 de chinero de 1827 – 2 d'abril de 1830 |
Giuseppe Albani | 1750–1834 | Bibliothecarius XXVII | 23 d'abril de 1830}}– 3 d'aviento de 1834 |
Luigi Lambruschini | 1776–1854 | Bibliothecarius XXVIII | 11 d'aviento de 1834 – 27 de chunio de 1853 |
Angelo Mai | 1782–1854 | Bibliothecarius XXIX | 27 de chunio de 1853 – 9 de setiembre de 1854 |
Antonio Tosti | 1776–1866 | Bibliothecarius XXX | 13 de chinero de 1860 – 20 de marzo de 1866 |
Jean-Baptiste Pitra | 1812–1889 | Bibliothecarius XXXI | 19 de chiinero de 1869 – 9 de febrero de 1889 [9] |
Placido Maria Schiaffino | 1829–1889 | Bibliothecarius XXXII | 20 de febrero de 1889 –23 de setiembre de 1889 |
Alfonso Capecelatro | 1824–1912 | Bibliothecarius XXXIII | 29 d'agosto de 1890 – 14 de noviembre de 1912 [10] |
Mariano Rampolla del Tindaro | 1843-1913 | Bibliothecarius XXXIV | 26 de noviembre 1912 – 16 d'aviento de 1913 |
Francesco di Paola Cassetta | 1841–1919 | Bibliothecarius XXXV | 3 de chinero de 1914 – 23 de marzo de 1919 |
Aidan [Francis Neil] Gasquet | 1845–1929 | Bibliothecarius XXXVI | 9 mayo de 1919 – 5 d'abril de 1929 |
Franz Ehrle | 1845–1934 | Bibliothecarius XXXVII | 17 d'abril de 1929 – 31 de marzo de 1934 |
Giovanni Mercati | 1866–1957 | Bibliothecarius XXXVIII | 18 de chunio de 1936 – 23 d'agosto de 1957 |
Eugène Tisserant | 1884–1972 | Bibliothecarius XXXIX | 14 de setiembre de 1957 – 27 de marzo de 1971 |
Antonio Samoré | 1905–1983 | Bibliothecarius XL | 25 de chinero de 1974 –3 de febrero de 1983 |
Alfons Maria Stickler | 1910–2007 | Bibliothecarius XLI | 7 de setiembre de 1983 – 27 de mayo de 1985 (P) 27 de mayo de 1985 – 1 de chulio de 1988 |
Antonio María Javierre Ortás | 1921–2007 | Bibliothecarius XLII | 1 de chulio de 1988 – 24 de chinero de 1992 |
Luigi Poggi | 1917-2010[11] | Bibliothecarius XLIII | 9 d'abril de 1992 – 24 de setiembre de 1994 (P) 29 de setiembre de 1994 – 25 de setiembre de 1997 |
Jorge María Mejía | 1923-2014 | Bibliothecarius XLIV | 7 de marzo de 1998 – 24 de setiembre de 2003 |
Jean-Louis Tauran | 1943-2018 | Bibliothecarius XLV | 24 de setiembre de 2003 – 25 de chunio de 2007 |
Raffaele Farina | 1933- | Bibliothecarius XLVI | 25 de chunio de 2007 –9 de chunio de 2012 |
Jean-Louis Bruguès | 1943- | Bibliothecarius XLVII | 26 de chunio de 2012 - 31 d'agosto de 2018 |
José Tolentino Mendonça | 1965- | Bibliothecarius XLVIII | 1 de setiembre de 2008 - l'actualidat |
(P) Indica lo temps pasau como bibliotecari, ye decir, bibliotecari en funcions, a sobén un bibliotecari que no ye un cardenal.
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ (en) God’s Librarians.
- ↑ "The Vatican Library Goes Online and Digitizes Tens of Thousands of Manuscripts, Books, Coins, and More". Open Culture. https://www.openculture.com/2020/01/the-vatican-library-goes-online-and-digitizes-tens-of-thousands-of-manuscripts-books-coins-and-more.html.
- ↑ Vaticanlibrary.va, ed. "Vatican Library History". http://www.vaticanlibrary.va/home.php?pag=storia.
- ↑ Gcatholic.com, ed. "Vatican Apostolic LibraryInstitute Connected with the Holy See". http://www.gcatholic.com/dioceses/romancuria/d91.htm.
- ↑ .fiu.edu, ed. "Consistory of February 26, 1561 (II)". http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1561.htm.
- ↑ .fiu.edu, ed. "Consistory of September June 5, 1596 (II)". http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1596.htm.
- ↑ .fiu.edu, ed. "Consistory of July 18, 1605 (I)". http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1605.htm.
- ↑ .fiu.edu, ed. "Consistory of April 9, 1657 (I)". http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1657.htm#Chigi.
- ↑ .fiu.edu, ed. "Consistory of March 16, 1863 (XIII)". http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1863.htm.
- ↑ .fiu.edu, ed. "Consistory of July 27, 1885 (VIII)". http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1885.htm#Capecelatro.
- ↑ .fiu.edu, ed. "Luigi Poggi". http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios-p.htm#Poggi.
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]Se veigan as imáchens de Commons sobre la Biblioteca Apostolica Vaticana.
- (es) Sitio web d'a Biblioteca d'o Vaticano.