Val d'Ordesa

De Biquipedia
(Reendrezau dende Bal d'Ordesa)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Val d'Ordesa
A val d'Ordesa dende o Senda d'os Cazataires en a suya parti meya
Administración
Estau
País Aragón
Comarca Sobrarbe
'
'
Cabecera {{{cabecera}}}
Capital
Localidatz {{{localidatz}}}
Chentilicio {{{chentilicio}}}
Cheolochía
Acceso
Ríos Arazas
Largaria
Orientación Este-Ueste
Cheolochía
Tipo
Macizo Pireneus
Mapa

A val d'Ordesa ye a val que orichinó a creyación d'o Parque Nacional d'Ordesa y d'as Tres Serols o 16 d'agosto de 1918 chunto con o macizo d'as Tres Serols, estando dimpués enamplato a la val d'Anyisclo, os Congostos d'Escuaín y a cabecera d'a valle Verde.

A val d'Ordesa incluye una ampla zona de val, altiplanos y tucas (muitas de mas de 3.000 m d'altaria), cuals mugas serían a o norte a crencha Mont Perdito-Mondarruego, que fa de muga con Francia en gran parti, a o sud a crencha Mont Perdito-Acuta y a l'ueste a confluyencia con a val de l'Ara. Tot iste conchunto forma una compleganza fluvial, que a traviés de vals secundarias y saltos d'augua, desemboca en a val d'Ordesa, por a on descurre o río Arazas.

Zonas altas[editar | modificar o codigo]

En as zonas altas destaca una parti d'a crencha Norte, dende o Mont Perdito (3355 m) dica os Cabietos (3034 m), toda una succesión de tucas de mas de 3000 m y en a que s'ubre una gran crepa, a Breca de Roldán, paso "natural" entre Francia y Espanya y que seguntes a falordia fue ubierta por un trucazo d'a espada de Roldán, Durendart. Una mica mas ta o sud d'a Breca se troba a espelunga de Casteret, cual interior ye en gran parti chelato, con columnas y cadreitas de chelo.

A versant norte va descendendo en una succesión de culs y vals glacials, con alticamans saltos d'augua, entre os que destaca o cul y salto d'augua de Cotatuero, a on se troban as famosas clavillas de Cotatuero, unas simplas barras metalicas fincatas en una paret vertical de paso obligato y no aptas ta personas con vertigo.

Zonas baixas[editar | modificar o codigo]

A val d'Ordesa ye una val glacial, con forma de "U", situata a o sudueste d'as Tres Serols, por a on desciende o río Arazas formando bels saltos d'augua. Dende a que prencipia a val, en o cul de Soaso, conoixito como a Coda de Caballo y que pasa por as Gradas de Soaso, una succesión de moltiples saltos d'auguas escaleronatos, dica os saltos d'augua d'o Estreito y a Espelunga.