Galia Aquitania

De Biquipedia
(Reendrezau dende Aquitania (provincia romana))
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Galia Aquitania
Gallia Aquitania
Provincia d'o Imperio Romano
Entidat
 • Estato
Provincia
Imperio Romano
Capital Mediolanum Santonum (dica o s.I)
Burdigala (dende o s.II)
Idioma oficial
 • Atros idiomas
Latín
Aquitano, basco
Establita Conquerita entre 58 y 51 aC
Creyata en 27 aC
Mugas Tarraconense a o sud
Galia Celtica a o norte
Galia Narbonés a l'este
Emperador Creyata con Augusto
Correspondencia actual Sudueste y parti d'o centro de Francia

Aquitania, como provincia romana feita con o territorio d'os Aquitanos examplato con territorios d'a Galia Celtica.
Iste articlo ye sobre a provincia romana d'Aquitania, ta l'actual rechión francesa se veiga Aquitania.

Aquitania ye como os romanos deciban a la división sudocccidental d'a Galia, prenendo o nombre d'os Aquitanos, habitants prerromanos d'una chicota parte.

O lugartenient de Chulio César, Licinio Graso, conquerió Aquitania. Augusto la chusmetió pa cutio dimpués de diferents campanyas d'entre o 37 aC y o 27 aC. N'estos tiempos Aquitania yera como se diz a lo territorio situato entre o río Garona, os Pireneus y l'oceano Atlantico, territorio habitato por os aquitanos on de cuan en cuan i entraban collas de galos.

Aquitania, como tierra d'os aquitanos, en tiempos de Chulio César.

En a organización administrativa d'Augusto as mugas d'Aquitania se levoron ta lo Loira y os monts Cevennes, metendo-ie Berry y as rechions altas d'o Macizo Central. As ciudaz importants yeran Avaricum (Burch), Limonum (Piteus), Burdigala (Bordeus) y Elusa (Eusa). Amás gran parte d'o territorio correspondeba a os territorios d'os galos y no d'os Aquitanos orichinals.

En os zaguers sieglos de dominio romano apareixen chitos de rebelión contra l'autoridat romana, os Bagaudas, que nunca no estioron acotolatos de tot. O movimiénto bagauda plegó ta o norte d'Hispania dende Aquitania.

L'emperador Dioclecián reorganizó l'administración y dividió Aquitania en tres partis: Aquitania Prima (oriental), Aquitania Secunda (occidental) y Novempopulania. A zaguera correspondeba con l'Aquitania prerromana. As capitals d'as tres partes estioron Burch, Bordeus y Eusa. D'esta manera o nombre orichinal Aquitania s'aplicará mes a territorios on no i abió aquitanos.

Aquitania en a caita de l'Imperio Romano[editar | modificar o codigo]

En l'Altera Edat Meya o territorio que se deciba Aquitania yera lo que correspondeba a Aquitania Prima y Aquitania Secunda, sin Novempopulania.

Novempopulania yera en part en poder d'a población menos romanizata que con o tiempo tamién serán conoixitos chenericament como bascons. Novempopulania yera un puesto d'actividat de bagaudas.

O territorio que se dirá Aquitania incluirá a ciudat de Tolosa. Ista Aquitania estió primer entregata a los visigodos, que ocuparon Aquitania en 412. O rei Walia consiguió que l'emperador Honorio li dase Aquitania secunda. Os francos de Clodoveu I en 508 derrotoron a os visigodos en a Batalla de Vouillé y los empentoron ta Hispania.

Encara que i hese habito un dominio visigodo primero y franco dimpués, o patriciato galorromano nativo continará tenendo o poder local.


 
Provincias de l'Imperio Romano en a suya maxima extensión
SPQR
Acaya · Echipto · Africa · Alpes Cottios · Alpes Maritimos · Alpes Peninos · Arabia Petria · Armenia · Asia · Asiria · Bitinia y Ponto · Britannia · Capadocia · Cilicia · Chermania Inferior · Chermania Superior · Chudea · Corcega y Cerdenya · Creta y Cirene · Chipre · Dacia · Dalmacia · Epiro · Galacia · Galia Aquitania · Galia Belga · Galia Celtica · Galia Narbonés · Hispania Betica · Hispania Tarraconense · Italia · Lusitania · Licia y Panfilia · Macedonya · Mauritania Cesariense · Mauritania Tinchitana · Mesopotamia · Mesia Inferior · Mesia Superior · Norico · Panonia Inferior · Panonia Superior · Recia · Sicilia · Siria · Tracia