Aproximant palatal sonora

Aproximant palatal sonora
j
Codificación
N° d'orden en l'AFI:	153
Entidat (dec):	w
Unicode (hex):	U+006A
X-SAMPA:	j
Kirshenbaum:	j
Braille:
Soniu
{{{nota1}}}

L'aproximant palatal sonora ye un soniu consonantico present en muitas luengas parladas. En l'AFI iste soniu se denota con o signo [j] y o suyo equivalent en X-SAMPA ye j.

Caracteristicas

• A suya forma d'articulación ye aproximant, lo que significa que se produce con un articulador amán d'atro, pero sin que se reduzca a ubertura dica o punto en que se produzca una turbulencia d'aire audible, como en as fricativas.
• O suyo punto d'articulación ye palatal, lo que significa que s'articula metendo a parti meya u posterior d'a luenga contra o paladar richido.
• O suyo tipo de fonación ye sonora, lo que significa que as cuerdas vocals son vibrando mientres l'articulación.
• Ye una consonant oral, lo que significa que se permite que l'aire eslampe a traviés d'a boca y no a traviés d'o naso.
• Ye una consonant central, lo que significa que se produce deixando pasar l'aire por dencima d'a luenga, mas que por os cantos.
• O mecanismo d'o fluixo d'aire ye pulmonar egresivo, lo que significa que o fluixo d'aire s'articula empentando aire enta difuera d'os polmons a traviés d'o tracto vocal.

Presencia

En aragonés

En aragonés existe iste fonema y se representa con o grafema <i> en todas as suyas realizacions: tabierna ([ta'βjeɾna]), tiengo (['tjeŋgo]), nieu (['njew]).

A secuencia <hi> etimolochica, puet pronunciar-se como una consonant /ʝ/ u tamién como a semiconsonant palatal [j]: hiato ([ˈjat̪o]), hialino ([jaˈlino]), hialuronico ([jaluˈɾoniko]), hierba ([ˈjeɾβa]), hiedrera ([jeˈðɾeɾa]), hiena ([ˈjena]), hieratico ([jeˈɾatiko]), hioides ([ˈjoides]), hiogloso ([joˈɡloso]), ahiere ([aˈjere]).

Eixemplos en diferents luengas

Idioma		Palabra	AFI	Significau	Notas
Anglés		you	[juː]	tu	Se veiga fonetica de l'anglés
Aragonés		tiengo	[’tjeŋgo]	tiengo	Se veiga fonetica de l'aragonés
		caye	[ˈkaʝ̞e̞]	caye	No especificau pa a consonant aproximant arredondiada; l'idioma tamién conta con una semivocal aproximant palatal no arredondiada (que puet sustituir a /ʝ̞/ antis d'/e/).
Basco		bai	[baj]	sí	Se veiga fonetica d'o basco
Catalán		feia	[ˈfejɐ]	feba	Se veiga fonetica d'o catalán
Francés		yeux	[jø]	uellos	Se veiga fonetica d'o francés
Italiano		ione	[ˈjoːne]	ión	Se veiga fonetica de l'italiano

Se veiga tamién

• Vocal zarrada anterior no arredondiada.

Referencias

• Datos: Q835992