Aproximant lateral palatal sonora

Aproximant lateral palatal sonora
ʎ
Codificación
N° d'orden en l'AFI:	157
Entidat (dec):	ʎ
Unicode (hex):	U+028E
X-SAMPA:	L
Kirshenbaum:	l^
Braille:
Soniu
{{{nota1}}}

A consonant aproximant lateral palatal sonora ye un tipo de soniu consonantico emplegau en bellas luengas parladas. O simbolo que la representa en l'Alfabeto Fonetico Internacional ye «ʎ», y o suyo simbolo X-SAMPA equivalent ye «L».

Caracteristicas

• A suya forma d'articulación ye aproximant, lo que significa que se produce con un articulador amán d'atro, pero sin que se reduzca a ubertura dica o punto en que se produzca una turbulencia d'aire audible, como en as fricativas.
• O suyo punto d'articulación ye palatal, lo que significa que s'articula metendo a parti meya u posterior d'a luenga contra o paladar richido.
• Ye un fonema sonoro, lo que significa que as cuerdas vocals vibran mientres l'articulación d'o fonema.
• Ye una consonant oral, lo que significa que se permite que l'aire eslampe a traviés d'a boca y no a traviés d'o naso.
• Se tracta d'una consonant lateral, lo que significa que o fluxo d'aire pasa a o largo d'os costaus d'a luenga.
• O suyo mecanismo de fluxo de l'aire ye egresivo pulmonar, lo que quiere decir que s'articula exhalando aire dende os polmons.

Presencia

En aragonés

En l'aragonés s'escribe seguntes os regles de l'AAL con o digrafo <ll>: llebre ([ʎe.βɾe]), millor ([mi.ʎoɾ]), palla ([ˈpa.ʎa]), tellau ([teˈʎaw]), viello ([ˈbje.ʎo]), budiells([buˈdjeʎs]).

En l'aragonés oriental a letra <l> s'emplega pa representar iste soniu, en posición inicial, en secuencias <bl>, <gl>, <cl>, <fl>, <pl> y <rl> y, ocasionalment: lana ([ˈʎana]), luna ([ˈʎuna]), luego ([ˈʎweɣo]), loza ([ˈʎosa]), flama ([ˈfʎama]), blanco ([ˈbʎan̪ko]), cinglo ([ˈsiŋgʎo]), glarima ([ɡʎaˈɾima]), clau ([kʎaw]), parlar ([parˈʎaɾ]), lulo ([ˈʎuʎo]), lolo ([ˈʎoʎo]). Manimenos, tamién se puet emplegar o digrafo <ll> si se deseya marcar ixa pronuncia diferencial: llana, lluna, lluego, lloza, fllama, bllanco, cingllo, gllarima, cllau, parllar, llullo, llollo.

Eixemplos en diferents luengas

Idioma		Palabra	AFI	Significau	Notas
Anglés		let	[lɛt]	deixar	Se veiga fonetica de l'anglés
Aragonés	Estándard	agulla	[a̠ˈɣuʎa̠]	agulla	Se veiga fonetica de l'aragonés
	Ribagorzano	cllau	[kʎaw]	clau
Castellano		caballo	[ka̠ˈβ̞a̠.ʎo̞]	caballo	En zonas no yeístas. Se veiga fonetica d'o castellano
Catalán	Estándard	llac	[ˈʎäk]	laco	Se veiga fonetica d'o catalán
	Ribagorzano	clau	[kʎaw]	clau
Gallego		illado	[iˈʎa̠ðo̝]	isolau	Se veiga fonetica d'o gallego
Italiano		figlio	[ˈfiʎːo]	fillo	Se veiga fonetica de l'italiano
Occitán		miralhar	[miɾa̠ˈʎa̠]	espiellar	Se veiga fonetica de l'occitán

Referencias

• Datos: Q855287