Ir al contenido

Aproximant labiovelar sonora

De Biquipedia
Aproximant labiovelar sonora
w
Codificación
N° d'orden en l'AFI: 170
Entidat (dec): w
Unicode (hex): U+0077
X-SAMPA: w
Kirshenbaum: w
Braille:
Soniu
  • {{{nota1}}}
  • L'aproximant labiovelar sonora ye un soniu consonantico muit frecuent en as luengas parladas. En l'AFI iste soniu se denota con o signo [w] y o suyo equivalent en X-SAMPA ye w. En a mayoría de luengas a on existe o fonema /w/ se reyaliza como una aproximant velar labializada ([ɰʷ]), y en atras luengas como l'aragonés frecuentment ye un alofono no-silabico d'una vocal zarrada posterior arredondiada /u/.

    Caracteristicas

    [editar | modificar o codigo]
    • A suya forma d'articulación ye aproximant, lo que significa que se produce con un articulador amán d'atro, pero sin que se reduzca a ubertura dica o punto en que se produzca una turbulencia d'aire audible, como en as fricativas.
    • O suyo punto d'articulación ye velar labializau, lo que significa que a constricción prencipal d'o tracto ye en a parti posterior d'a luenga u dorso devantau enta o paladar blando u velo mientres os labios son en posición arredondiada. Bellas luengas como o chaponés y talment as luengas iroquesas septentrionals, tienen un soniu transcrito como [w], pero en o que os labios se troban comprimius (u a o menos no arredondiaus), y por tanto es mas amanau a una chenuina consonant labiovelar. As transcripcions mas detalladas habrían d'evitar a transcripción [w] en ditos casos, u emplegar o diacritico de menor arredondeyo: [w̜].
    • O suyo tipo de fonación ye sonora, lo que significa que as cuerdas vocals son vibrando mientres l'articulación.
    • Ye una consonant oral, lo que significa que se permite que l'aire eslampe a traviés d'a boca y no a traviés d'o naso.
    • Ye una consonant central, lo que significa que se produce deixando pasar l'aire por dencima d'a luenga, mas que por os cantos.
    • O mecanismo d'o fluixo d'aire ye pulmonar egresivo, lo que significa que o fluixo d'aire s'articula empentando aire enta difuera d'os polmons a traviés d'o tracto vocal.

    En aragonés

    [editar | modificar o codigo]

    En aragonés existe iste fonema y se representa con o grafema <u> en todas as suyas realizacions: fuella ([’fweʎa]), fuesa ([’fwesa]), muito ([’mujto]), mueso ([’mweso]), ascuitar ([askuj’taɾ]), muara ([’mwaɾa]), aguardar ([aɣwar’ðaɾ]), guaire ([’gwajɾe]), minguar ([miŋ’gwaɾ]).[1]

    Eixemplos en diferents luengas

    [editar | modificar o codigo]
    Idioma Palabra AFI Significau Notas
    Anglés weep [wiːp] plorar Se veiga fonetica de l'anglés
    Aragonés fuella ['fweʎa] fuella Se veiga fonetica de l'aragonés
    Basco lau [law] cuatre Se veiga fonetica d'o basco
    Castellano cuanto [ˈkwãn̪t̪o̞] cuanto Se veiga fonetica d'o castellano
    Catalán quart [ˈkwɑɾt] cuatreno Se veiga fonetica d'o catalán
    Francés oui [wi] Se veiga fonetica d'o francés
    Italiano uomo [ˈwɔːmo] hombre Se veiga fonetica de l'italiano

    Se veiga tamién

    [editar | modificar o codigo]

    Referencias

    [editar | modificar o codigo]