Veyer o codigo fuent de «Antoine van Leeuwenhoek»

{{Grafía EFA}}
{{Ficha de famoso
|nombre = Antoine van Leeuwenhoek
|imachen = Jan Verkolje - Antonie van Leeuwenhoek.jpg
|imachen grandaria = 250px
|piet de foto = Antón Van Leeuwenhoek, comerciant y cientifico neerlandés que va fer as primeras observacions de microorganismos.
|calendata naiximiento = [[24 d'octubre]] de [[1632]]
|puesto naiximiento = [[Imachen:Prinsenvlag.svg|22px|border]] [[Delft]] ([[Provincias Unitas]])
|calendata muerte = [[26 d'agosto]] de [[1723]]
|puesto muerte = [[Imachen:Prinsenvlag.svg|22px|border]] [[Delft]] ([[Provincias Unitas]])
|ocupación = [[Cientifico]]
|salario =
|patrimonio neto =
|conyuche =
|obras =
|fillos =
|sitio web =
|anotacions =
}}
[[Imachen:Leeuwenhoek Eschenholz.jpg|thumb|right]]
'''Anton''' (u ''Antoine'') '''van Leeuwenhoek''' ([[Delft]], [[Países Baixos]], [[24 d'octubre]] de [[1632]] - †[[26 d'agosto]] de [[1723]]), o suyo nombre completo estió '''Thonius Philips van Leeuwenhoek''', estió un [[comerciant]] y [[cientifico]] [[Países Baixos|neerlandés]], conoixito por as milloras que introdució en a fabricación de [[microscopio]]s y os suyos descubrimientos pioners arredol d'os [[protozoo]]s, os [[hematíe|globulos royos]] en a sangre, a presencia de [[espermatozoide]]s en o [[semen]], o sistema de [[capilar]]s y os cerclos vitals de bels insectos.

== Biografía ==
Leeuwenhoek no teneba guaire formación cientifica, y dimpués que su [[pai]] morise d'una malotía cuan teneba bels seis anyos, a suya mai casó de nuevas ta enviduar pocas anyadas dimpués.

O choven ''Leeuwenhoek'' partió ta [[Amsterdam]] ta recibir formación como comerciant de panyos con un comerciant [[Escocia|escocés]]. Manimenos, a suya curiosidat natural li levó a contactar con a literatura cientifica, estando lector cutiano de temas d'[[Astronomía]], [[Ciencias naturals]], [[Matematicas]] y [[Quimica]]. Hue se considera que bellas milloras que l'holandés introdució en os [[lent]]s de microscopios estioron pensatas ta diferenciar as trazas d'os textiles antes que no ta treballar con elementos biolochicos, encara que d'a unión d'ista actividat profesional y o suyo interés por a ciencia en surtión bellas aportacions memorables t'a [[biolochía]]. Una vegada que casó, se tornó ta [[Delft]] con a suya muller, an que i obrió una [[botiga]] de panyos.

En istas anyadas de comerciant y aduyant d'alguacil en Delft, van Leeuwenhoek fabricó os suyos primers lents dimpués d'aprender a tecnica d'o soflau y pulimiento d'o [[vidre]] por a suya cuenta. Gracias a istos microscopios artesanals veyió as primeras fibras musculars y confirmó as teorías de l'italiano [[Marcello Malpighi]] arredol d'a circulación d'a sangre por os capilars. Dica [[1674]] prosiguió con o desembolique d'a suya tecnica de perfeccionamiento de lents, momento en que ye datata a suya primer descripción detallata d'os globulos royos. En ista mesma anyada fizo as observacions en augua de plevia d'una balseta y en a suya propia [[saliva]], a partir d'as que fizo a conoixita descripción d'os ''animalez chicorrons'' que hue se denominan [[protozoo]]s.

En l'anyada de [[1679]] van Leeuwenhoek fació a primera descripción d'as [[bacteria]]s ([[bacilo]]s), prenendo trocez d'o suyo propio sarro dental, y tamién d'os [[espermatozoo]]s humanos.

Gracias a estar o primer en tener [[lent]]s de tanta cualidat, podió fer una serie de descubrimientos que denguno yera en condicions de fer en ixas envueltas. Pero Antón van Leeuwenhoek no ye solo recordau por istos descubrimientos, sino tamién por muitas d'as conclusions t'as que plegó. D'istas observacions en charró a o suyo amigo [[Reinier de Graaf]], un [[medico]] de Delft con contactos en a ''[[Royal Society]]'' de [[Londres]]. Van Leeuwenhoek obtenió o reconoiximiento oficial d'a sociedat [[Reino Uniu|britanica]] en [[1680]].

Toz os documentos que fizo en a suya vida estioron escritos en luenga [[Idioma neerlandés|neerlandesa]], cosa bien rara en un tiempo en que toda a literatura cientifica s'imprentaba en [[latín]].

A historia diz que, a l'hora de faltar, en o suyo leito de muerte, van Leeuwenhoek dictó una carta ta la ''Royal Society''. O secreto ta fer os lents que feba servir en as suyas observacions marchó con él o [[26 d'agosto]] de [[1723]], cuan l'holandés yera per as 91 anyadas d'edat. Increyiblement, beluns d'os lentes simples que va fer en vida alcanzoron os 480 augmentos, fita que no estió igualata dica o [[sieglo XIX]], cuan s'inventó o microscopio compuesto.

== Vinclos externos ==
{{commonsart|Anton van Leeuwenhoek}}

{{Control d'autoridaz}}

{{DEFAULTSORT:Leeuwenhoek, Antonie van}}
[[Categoría:Fisicos d'os Países Baixos]]
[[Categoría:Biologos d'os Países Baixos]]
[[Categoría:Miembros d'a Royal Society]]
[[Categoría:Naixius d'Holanda Meridional]]
[[Categoría:1632 (naixencias)]]
[[Categoría:1723 (muertes)]]