Antioquía
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Antioquía Antakya | |
Localidat de Turquía | |
Estau • Rechión • Provincia |
![]() Mediterranea Hatay |
Población • Total |
354768 hab. (2014) |
Altaria • Meyana |
67 m. |
Codigo postal | 31 |
Ríos | río Orontes |
Coordenadas | |
Web oficial |

Antioquía (en turco Antakya; en arabe انطاكية; en griego Ἀντιόχεια) ye una antiga ciudat, hue en Turquía, capital d'a provincia d'Hatay.
Situata a o canto d'o mar Mediterranio, i heba una población de 144.910 habitants en 2000.
Ye una ciudat muit antiga, que estió una d'as tres metropolis de l'Imperio Romano d'Orient, y por ixo tien importancia en o Cristianismo. Estió o primer puesto en que os seguidors de Chesús recibioron a denominación de cristianos.
Toponimia[editar | modificar o codigo]
O toponimo Antioquía provién de l'antroponimo Antiochos, muit corrient en a familia d'o fundador d'a ciudat. En o "Libro de los Emperadors" escriben o toponimo como Antiochia u Antiocha (a ch tien valor de k n'este caso), por eixemplo en os parrafos en os que parlan de Tomás o Eslau y cuan parlan d'Aleixo I Comneno:
En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" tamién escriben Antiocha:
Historia[editar | modificar o codigo]
A fins d'o sieglo IV aC, un cheneral d'Aleixandre lo Gran fundó a ciudat. dimpués, se proclamó emperador de Siria, con o nombre de Seleuco I Nicator.
Adhibita ta l'Imperio Romano, Antioquía estió una d'as principals ciudaz de l'Imperio, con una población, alto u baixo, de 500.000 habitants. L'emperador Aurelián i construyó molimentos, y Constancio II construyó una seu, en estilo d'a arquitectura bizantina, escachata por un tierratremo en 526.
En 540 la prenió l'Imperio Persa, y reconquiesta dimpués cayó en 636 debant de l'abance d'o Islam. En o 969 la reconquirió l'emperador bizantín Niceforo II Focas, pero os bizantins la perdioron de nuevo debant os turcos selchucidas en 1085.
Conquiesta por os cruzatos d'a Primera Cruzata en 1098, estió a capital d'o Prencipau d'Antioquía, semi-independient d'o reino de Cherusalem.
O soldán mameluco Baibars prenió a ciudat en 1268, y dimpués d'as suyas destruccions nunca mas recuperó a suya importancia anterior.
Entre 1517 y 1918 estió una ciudat de l'Imperio Otomán. Tenió una gran diversidat etnica, con arabes, turcos, sirians cristianos y armenios. En a Primera Guerra Mundial os panturquistas preboron d'acotolar a los cristianos armenios y sirians. Os armenios se refuchiron en o Musa Dagh ("Mont de Moises"), entre a ciudat y la mar, pero l'armata francesa habió d'evacuar-los cuan yeran "in extemis". En 1918, o Sanchac d'Alexandreta d'o que Antioquía en feba part fue ocupato por l'exercito francés, como Cilicia y Siria, fendo part d'o mandato francés de Siria. A Sociedat de Nacions teneba intinción d'adhibir Antioquía a Siria, manimenos a presencia d'una important población turca (40% en ixe sanchac) fació que s'hese de fer un referendum d'autodeterminación. Pa millorar as relacions con Turquía pa que fuese neutral en caso d'una nueva guerra mundial, lo gubierno d'Édouard Daladier dixó entrar l'exercito turco dentro d'o Sanchac en chulio de 1938 y ocupar-se d'o censo, salindo d'estas trazas un 63% de población turca.
En 1939, Antioquía y la suya rechión fuoron adhibitos a Turquía con lo nombre de Hatay. Empecipió una limpieza etnica: 14.000 armenios entre los 23.000 censatos en 1933 esleyoron emigrar, como muitos arabes sunnitas y alawitas. A Siria independient encara reclama Antioquía y lo Sanchac de Alexandreta.