Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
L'archent[1] (en grafía etimolochicaargent) u plata ye un elemento quimico de numero atomico 47 situato en o grupo 11 d'a tabla periodica d'os elementos. O suyo simbolo ye Ag. Ye un metal de transición blanco y brillant. Presenta as mayors conductividaz termica y electrica de toz os metals, y se troba fendo parti de distintos minerals (cheneralment en forma de sulfuro) u como archent nativo. Entre as suyas diferents aplicacions, iste metal s'emplega en a fabricación de monedas, choyería, como catalizador, ecetra., y belunas d'as suyas sals en fotografía.
O nombre archent proviene d'o latínargentum[2], con o mesmo significato. D'atra man, plata ye una evolución d'a palabra latina plattus.[3] Ista significaba orichinalment "plan" y dimpués "lamina metalica". En a Peninsula Iberica o termin se especializó ta pasar a referir-se a lo metal.
Aplicacions
Utilizata ta fer monedas dende l'antiguidat, anque no ye guaire claro cuan encomenzó a suya utilización.
Muito utilizata tamién en electricidat y electronica prencipalment en cercuitos integratos.
Ye un d'os metals utilizatos ta premiar a os partecipants en bels competicions esportivas, medalla d'oro ta o campión, medalla archent ta o subcampión y a medalla de bronce ta o tercer claseficato.
Emplegata tamién ta premiar destacatos personaches d'a cultura, diferents concursos culturals, u premios honorificos con una medalla de plata en un segundo grau por baixo d'a medalla d'oro.