Ir al contenido

Primo

De Biquipedia
(Reendrezau dende Prima)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Este articlo tracta sobre o primo como familiar. Pa atros emplegos d'a parabla primo, se veiga Primo (desambigación).
«As dos primas», olio sobre lienzo d'Antoine Watteau, 1717 u 1718.

O primo[1] (d'o latín <(CONSOBRINUS) PRIMUS, «parient de grau primero»[2]), en femenín prima, ye o fillo u filla d'una tía u tío d'una persona, ixo ye, que de vez ye o sobrino (u sobrina) d'o suyo propio pai u mai.

En aragonés, a relación de primos se puet introducir con as preposicions «de» y «con»: «Ni caso que ixe patantán ye primo de Chuanico», «Somos primas con su muller».[3]

Os posesivos que s'emplega con os graus de parentesco son os posesivos atonos: mi primo, tu prima, sus primas y no pas os posesivos tonicos chenerals de l'aragonés, que anque tamién existe y se fa servir bella vez, ye muito menos común: o suyo primo, a suya prima, sacando os casos an que o posesivo se clava dezaga d'o parentesco: o primo mío, as primas nuestras. Iste fenomeno gramatical que nomás afecta a os parentescos ye bien descrito en ansotano,[4] en benasqués,[5] en baixorribagorzano,[6] en cheso y en as parlas de Sobrarbe.[7][8]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (an)(es) ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario aragonés-castellano castellano-aragonés; Edicions Transiberiano. Zaragoza, 2017. ISBN 978-84-16825-16-5
  2. (es)Etimolochía de primo, consultada o 12 d'abril de 2021.
  3. BLAS GABARDA, Fernando y ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario Aragonés: Chistabín-Castellano; Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-8094-061-0
  4. BARCOS, Miguel Ánchel, El Aragonés Ansotano: estudio lingüístico de Ansó y Fago; pp. 59-60. Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2007. ISBN 978-84-8094-058-0
  5. SAURA RAMI, José Antonio, Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas. pp. 143-144; Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2003. ISBN 84-7820-679-5
  6. ARNAL PURROY, Mª Luisa. El habla de la Baja Ribagorza occidental; pp. 269-270. Institución «Fernando el Católico», 1998. ISBN 84-7820-402-4
  7. LOZANO SIERRA, Chabier y SALUDAS BERNAD, Ánchel Loís, Aspectos morfosintácticos del belsetán (aragonés del valle de Bielsa); pp. 39-40. Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions + Ayuntamiento de Bielsa. Zaragoza, 2005. ISBN 978-84-8094-056-5
  8. LOZANO SIERRA, Chabier, Aspectos Lingüísticos de Tella. Aragonés de Sobrarbe (Huesca). p. 95; Institución «Fernando el Católico» + Prensas Universitarias de Zaragoza + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2010. ISBN 978-84-8094-062-7

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Enlaces externos[editar | modificar o codigo]