Reino visigodo de Toledo

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Reino Visigodo de Toledo
Regnum gothorum
Regnum Hispaniae
507 — 725

Situación de Reino Visigodo de Toledo
Situación de Reino Visigodo de Toledo
Mapa de lo Reino Visigodo de Tolosa
Capital Toledo
Idioma oficial
 • Atros idiomas
Latín
Luengas romances incipients y gotico
Relichión arrianismo, catolicismo
Gubierno Monarquía
Periodo historico alta Edat Meya
 • Derrota visigoda en a Batalla de Vouillé
 • Invasión musulmana

Lo Reino Visigodo de Toledo estió un estau digichiu por los visigodos, que heban ocupau a Hispania y feban de clase dirichent sobre a población hispanorromana. Existió dende l'anyo 507, con a derrota en a Batalla de Vouillé, dica l'anyo 721, cuan os zaguers resistents visigodos de Septimania fuoron vencius por os musulmans, que ya heban entrau en Hispania en l'anyo 711.

Composición etnica[editar | modificar o codigo]

A población autoctona, en a suya mayoría hispanorromanos son a mayor part d'a población con uns 6 millons individuos. En o norte quedan cantabros y bascons y atros pueblos poco romanizaus u ni res. Os visigodos son una minoría dichichent d'uns 200.000 individuos establius sobretot en a Meseta Norte, Toledo y Guadalachara. Os sueus son uns 100.000 individuos en a Gallaecia. Bi ha nuclios chodigos en Levant y a Baetica.

Organización politica[editar | modificar o codigo]

Bi ha un rei esleito por a nobleza visigoda. Dimpués tamién pueden participar en a elección toz os visigodos que no sigan d'orichen servil, u que no haigan estau tonsuraus u decalvaus.

O rei tien un poder absoliu y disposa d'un sequito, o fidelis regis con unos miembros ditos gardingos u comites fidelis que son recompensaus con donacions de tierras. As provincias son governadas por una hierarquía de duques, contes y vilicos.

A institución chermanica de l'asamblea popular decayó con o tiempo. En o sieglo VI bi ha un consello de guerrers viellos que ye substituyiu por l' Aula Regia. A ilesia prene influencia politica con os concilios y representa un vehiclo de participar en o poder por part d'os hispanorromanos. En o sieglo VII os bispes de l' Aula Regia y os gardingos constituyen una asamblea de mainates a la que corresponde a elección d'o monarca y bella atribución lechislativa y chudicial. En o IV Concilio de Toledo, presidiu por Sant Isidoro de Sevilla se condena prener a cadiera reyal por a fuerza.

Lechislación[editar | modificar o codigo]

Bi ha unas leis pa os visigodos y atras leis pa os autoctonos. Os visigodos se richen por o Codigo d'Eurico, que en tiempos de Leovichildo ye modificau y conoixiu como Codex Revisus. A población autoctona se riche por Lex Romana Visigothorum dende l'anyo 506, enantes funcionaba o "Breviario d'Aniano".

O Liber Iudiciorum reculle a doctrina d'os concilios visigodos (concilios catolicos y no arrians), presenta mes de 500 leis y s'aplica a toz os habitants d'o reino dende l'anyo 656. Será conoixiu tamién como Libro Juzgo y continará vichent en o Reino d'Asturias y dimpués Reino de Leyón.

Relichión[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo Arrianismo visigodoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo Concilios visigodosveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Os visigodos arriban en a peninsula como arrians, y ye a relichión oficial d'o reino, encara que a mayor part d'a población siga oficialment catolica.

Bi ha encara politeístas "pagans" sobretot en o norte. A cristianización d'os catolicos yera superficial y bi ha cristianos catolicos con tendencia a tornar a ciertas practicas paganas, feito que condenan os concilios. En l'aria bascona o recuerdo d'os pagans d'ixas envueltas ha permaneixiu en os personaches mitolochicos conoixius como gentillak.

Bi ha una redueita minoría chodiga prou important pa que o rei Sisebuto en ordene lo suyo babtismo obligatorio baixo pena d'expulsión.

Recaredo I se converte a lo catolicismo y en l'anyo 589 en o III Concilio de Toledo se prene a lo catolicismo como relichión oficial d'os visigodos.

Luengas[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo latín hispanicoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo latín medievalveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo Luengas_romances#Luengas_iberorromanicasveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo Goticismos en aragonésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo idioma goticoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo idioma bascoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O latín hispanico, en as suyas diferents variants como o latín tarraconense u o latín betico evolucionaban enta as luengas romances, en concreto as luengas iberorromanicas. A diftongación d'as vocals curtas latinas Ě y Ŏ, que ya yera documentada en o latín hispanico d'o periodo imperial, s'imposa en a capital Toledo, y dende Toledo por cuasi tota a meseta, plegando dica a val d'Ebro y o territorio de l'Astur-Leyonés, pero sin afectar a lo cabo nororiental y noroccidental d'a peninsula, on amaneixerán os romances catalán y galaicoportugués. D'esta traza ha encomenzau a deseparación entre o catalán y l'aragonés en l'aria pirenenca-levantina y a deseparación entre o galaicoportugués y l'astur-leyonés en o cuadrant noroccidental d'a peninsula. A luenga escrita ye o latín medieval.

As luengas prerromanas son cuasi desapareixidas de fueras d'o basco, que conoixe un periodo d'expansión en arias marguinals que os o reino visigodo no controla de tot, (Pireneus centrals, occidentals y part d'os suyos semontanos). Existe una hipotesi que considera que en as tierras d'os antigos vardulos, caristios y autrigons, ye dicir, as actuals provincias de Bizcaya, Alaba, Guipuzcua y se parlaba latín u romanz y que se vasquizoron a zaguers d'o periodo visigodo.

L'idioma gotico d'os invasors visigodos cayó en desuso, pero aportó unas cuantas palabras a las luengas romances u goticismos, en especial a las luengas romances de la zona central y occidental d'a peninsula (astur-leyonés y castellano), i habendo tamién goticismos en aragonés y en catalán.

Arte[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo arte visigodoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

En o periodo l'arquitectura d'os hispanorromanos continó a suya evolución y amaneixió un estilo arquitectonico nuevo conoixiu como "arte visigodo", que teneba arcos en ferradura que persistioron en o estilo arquitectonico d'o periodo andalusí. L'arquitectura "visigoda" tamién presentaba planta cruciforme, bovedas y piedra picada.

En a historiografía destacan Orosio, Idacio, Chulián y Chuan de Biclaro.

Una d'as principals figuras ye Sant Isidoro de Sevilla, que replega a cultura de l'Antigüedat en a suya famosa obra "Etimolochías", encara citada como referencia en os prologos d'as Corz d'Aragón. Cerca d'a figura de Sant Isidoro ye Sant Braulio de Zaragoza.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]