Bosforo
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Istanbul_and_Bosporus_big.jpg/250px-Istanbul_and_Bosporus_big.jpg)
O Bosforo (en turco İstanbul Boğazı, en griego Βόσπορος) ye un estreito en Turquía que desepara a mar Negra, a o norte, d'a mar de Marmara, a lo sud, estando amás a muga que desepara Europa a l'ueste d'Asia a l'este (encara que fendo as dos parte d'a provincia d'Istambul). Tien una longaria de 30 km y una amplaria de entre 550 metros y 3 km.
Toponimia[editar | modificar o codigo]
Se diz que o suyo orichen ye en as palabras griegas Βοῦς (vaca) y πόρος, paso, fendo asinas alusión a la leyenda d'Io en a mitolochía griega: Io yera l'aimant de Zeus, qui l'habría cambiato por una vaca que un tabán ninviato por Hera encorrería dimpués. Sindembargo, cal parar cuenta que en griego os verbos buō u buzō (que se troban tamién en a radiz de Bizancio, o nombre griego d'Istambul) fan referencia a un puesto estreito.
Se fa mención de Bosfoco en o "Libro d'o Trasoro" como Basofre:
Transporte maritimo[editar | modificar o codigo]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/DSC04820_Istanbul_-_Vista_del_Corno_d%27Oro_dal_caf%C3%A9_Loti_di_Ey%C3%BCp_-_Foto_G._Dall%27Orto_30-5-2006.jpg/250px-DSC04820_Istanbul_-_Vista_del_Corno_d%27Oro_dal_caf%C3%A9_Loti_di_Ey%C3%BCp_-_Foto_G._Dall%27Orto_30-5-2006.jpg)
Actuament, o Bosforo fa parte d'una important vía de transporte maritimo dende os países a o canto d'a mar Negra (Bulgaria, Rumanía, Ucraína, Rusia u Cheorchia) y os países d'a cuenca d'o río Danubio enta la mar Echea y a mar Mediterrania. O estatuto churidico d'o estreito, dende o Convenio de Montreux de 1936, ye de dominio maritimo internacional, permetindo asinas o comercio a o suyo traviés. En 2004, bi trescruzoron 53.000 barcos.
Puents[editar | modificar o codigo]
Dos importants puents trescruzan o Bosforo: o puent d'o Bosforo, construito en 1973, y o Puent Fatih Sultan Mehmet, de 1988. Tamién bi ha un túnel (o Marmaray), encara en construcción, ta transporte por ferrocarril.