Santo Dominguito de Val

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Santo Dominguito de Val

Santo Dominguito de Val por Francisco de Goya y Lucientes

Información personal
Nombre Santo Dominguito de Val
Apodo: {{{apodo}}}
Naiximiento 1243
Zaragoza
Muerte 1250
Zaragoza
Información relichiosa
Festividat
Venerau en Ilesia catolica
Simbolochía {{{simbolochía}}}
Patronache Patrón d'os escolanos de Zaragoza
Centro de pelegrinache {{{puesto pelegrinache}}}
Ordens {{{orden}}}
Beatificación {{{beatificación}}}
Canonización
Qüestions {{{qüestions}}}

Dominguito del Val (Zaragoza, ca. 1243 - Zaragoza, ca. 1250) estió, seguntes una leyenda, un nino muerto a mans de chodigos, y venerau como santo por a ilesia catolica dica 1965, cuan se reconoixió a falsedat d'a leyenda. Ye un caso de falso libelo de sangre creyato ta fomentar l'antisemitismo y a persecución d'os chodigos, habituals mientres a Edat Meya.[1]

Nian bi ha garra preba de que o nino existise realment. No bi ha referencias a o feito dica o sieglo XVI, sieglos dimpués de que hese pasato, supuestament. A mesma leyenda, ta remontar-se en o tiempo, diz que o rei Alifonso X de Castiella heba narrato os feitos, en una obra perdita:

Et porque oyemos decir que en algunos lugares los judíos ficieron et facen el día del Viernes Santo remembranza de la pasión de Nuestro Señor Jesucristo en manera de escarnio, furtando los niños et poniéndolos en la cruz, o faciendo imágenes de cera et crucificándolas cuando los niños non pueden haber, mandamos que, si fama fuere daquí adelante que en algún lugar de nuestro señorío tal cosa sea fecha, si se pudiere averiguar, que todos aquellos que se acercaren en aquel fecho, que sean presos et recabdados et aduchos ante el rey; et después que el sopiera la verdad, débelos matar muy haviltadamente, cuantos quier que sean.
Alfonso X o Sabio, Partidas, VII, XXIV, ley 2)

Leyenda[editar | modificar o codigo]

Grabato, obra de Mateo González, 1793

Seguntes a tradición, Dominguito yera fillo d'o notario Sancho de Val y yera un escolano d'o coro d'a Seu de Zaragoza. A os siet anyos, fue embelecato por o chodigo Albayuceto, que con atros chodigos, lo facioron victima d'un asasinato ritual. Os chodigos quereban matar a toz os cristianos de Zaragoza, por lo que facioron un conchuro y amenistaban o corazón d'un cristiano puro. Prenioron a Dominguito y reproducioron en o nino os martirios de Cristo en a suya Pasión. Dimpués de crucificar-lo, lo escabezoron y le talloron os piez, apedecando-ne o cuerpo chunto a o río Ebro. Astí fue trobato por uns barquers. O chodigo que heba de rematar o ritual, portiando o corazón d'o nino y una hostia a o río (lo que fería que cualsiquier cristiano que en bebese l'augua morise) fue preso casualment y, en trobar-se-le o corazón, fue torturato dica que confesó o feito. Os chodigos fuoron executatos.

Veneración[editar | modificar o codigo]

Capiella d'o santo en a Seu de Zaragoza, 1671.

As restas d'o nino se levoron ta a ilesia de San Chil y dimpués a la Seu, a on bi ha una capiella de Santo Dominguito de Val. Dominguito fue canonizato y considerato patrón d'os escolans d'a ciudat.

O suyo culto, como o d'atros ninos ficticios parellans, fue suprimito por a ilesia en 1965, en reconoixer-lo como lechendario y basato en una falsedat, amás de tener caracter clarament antisemita.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Atros casos contemporanios de ninos supuestament sacrificatos estioron los de Huguet de Lincoln y Guillén de Norwich en Anglaterra, Simón de Trento en Alemanya, u o Santo Nino de La Guardia en Espanya.