Saloc

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Os vientos en Aragón

Saloc u Exaloc (en arabe xaluq) ye un viento d'o sudeste que vien de Berbería y o Sahara y que afecta a la Mediterrania occidental, conoixendo-lo a chent d'o sud d'Italia y de l'este d'Espanya, sobretot por as ondatas de calor que leva. En caso que pleba cuan i haiga saloc, de seguro que será con bardo por as particlas de limo que leva.

En a mar puede alzar ondas marinas de buena mida a causa d'o luengo recorrito maritimo que tien este viento. En Mallorca os mariners gosan dicir Vent de Xaloc, mar molta i peix poc. Ye una creyencia popular tamién que en bufar o saloc os peixes no pican, que as palomas mensacheras se desorientan y que a las personas lis fa mal a cabeza. En a provincia de Castellón o saloc no representa que o 6 % anyal, representando un maximo de l'11 % en chulio. En o catalán de "La Codonyera" o viento d'o sureste ye conoixito como morellà o aire de dalt, y en Torrociella como morellano. O termin morellano ye conoixito en chistabín pero en o Endice de vocables lo dan como sinonimo de cierzo.

En o "Libro d'el Trasoro" parlan d'os vientos d'Italia y d'o mundo conoixito y nombran o saloch:

E aquestos son los .iiij. vientos principales del mundo; e cada vno de ellos ha dos en torno de si, que son asi commo abordes. Porque viento de leuant, que es temprado, segun lo quel conto dize aqui deuant, a deues trasmontana vn viento que seca todas cosas, quj es clamado Bulternum; mas los marineros le claman Greco, porque viene de Grecia. E de la otra part deueys meydia a vn otro que engendra nuues, e ha nonbre Eore; mas los marineros le dizen Saloch. Esto yo non se razon por que ellos lo claman asi.

En o "Libro de Marco Polo" se diz Exaloch indicando una dirección de navegación:

Et quando hombre se parte desta ysla de ianua nauegando entre hostia et garbi .vcc. millas troba hombre dos islas la vna gra(n)t et la otra chica et va ho(m)bre dela vna a la otra por exaloch Et encara yendo .dcc. millas se troba vna ysla que se clama lathac