Sacro Imperio Romano Chermanico

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Sacro Imperio Romano Chermanico
Sacrum Romanum Imperium Nationis Germaniae
Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation
Monarquía electiva
962 — 1806



Bandera Escudo d'armas
Situación de Imperio Alemán
Situación de Imperio Alemán
Sacro Imperio Romano Chermanico en 1630
Capital No teneba capital
Idioma oficial
 • Atros idiomas
Latín
Alemán, italiano, francés, neerlandés, rumanche, checo, polaco, esloveno y frisón
Relichión Catolica Romana (dende 1648 tamién Protestant en bels estatos)
Gubierno Monarquía electiva
Periodo historico Edat Meya
Renaiximiento
Edat Moderna
 • Coronación d'Otón I 2 de febrero
 • Abdicación de Francisco II 6 d'agosto

O Sacro Imperio Romano Chermanico (en alemán Heiliges Römisches Reich; en latín Sacrum Romanum Imperium, en aragonés medieval simplament "Imperio d'Alemanya") estió a unión politica d'un conchunto d'estatos d'Europa Central, con tierras d'Alemanya, Italia y países mugants y fue constituito por Otón I de Saxonia en 962 cuan o Papa Chuan II li atorgó a corona imperial en Roma y duró dica 1806 cuan Francisco II renunció a lo títol imperial y conservó o títol d'emperador d'Austria. O sacro imperio estió a entidat predominant d'Europa Central mientres un milenio, dica la suya desaparición en 1806 a mans de Napoleón I.

En o sieglo XVIII, replecaba la mayor parti d'as actuals Alemanya, Republica Checa, Austria, Liechtenstein, Eslovenia, Belchica y Luxemburgo, asinas como grans arias de l'actual Polonia y una parti d'os Países Baixos. Anteriorment, n'heban formato parti a totalidat d'os Países Baixos y Suiza, asinas como bellas zonas de Francia y Italia.

A denominación d'o Sacro Imperio varió a-saber-lo mientres os sieglos. En 1034 s'emplegaba la formula Imperio Romano ta referir-se a las tierras baixo dominio de Conrado II y no estió dica 1157, mientres o reinato de Frederico I Barbarroya, cuan prencipió a emplegar-se o termin Sacro Imperio. Por atra banda, l'uso d'o termin Emperador Romano feba referencia a los gobernadors d'as tierras europeas d'o norte y escomenzó a emplegar-se con Otón II entre 973 y 983. Os emperadors anteriors, dende Carlos Magno (muerto en 814) dica Otón I o Gran (emperador entre 962 y 973), heban emplegato simplament o títol d'Imperator Augustus ("Emperador Augusto"), encara que historicament lo se conoix tamién como Emperador d'Occident. O termin Sacro Imperio Romano prencipia a estar usato en 1254; y Sacro Imperio Romano Chermanico data de 1512, dimpués de muitas variacions en os zaguers anyos d'o sieglo XV.[1]

Historia[editar | modificar o codigo]

O Sacro Imperio naixió d'a Francia Oriental d'as tres en as cuals se trestalló l'Imperio Carolinchio en 843 (Tratato de Berdún). En Francia Oriental a dinastía carolinchia s'extinguió en l'anyo 911 y ye esleito rei o duque de Saxonia, Henrique o paixarero. En l'anyo 925 adquiere Lotarinchia. Henrique o paixarero ye succedito por o suyo fillo Otón I en l'anyo 936. Otón I adquiere o Reino d'Italia en l'anyo 951. O Sacro Imperio Romano Chermanico naixe oficialment cuan en 962 Otón I de Saxonia recibió a corona imperial en Roma por la suya aduya contra Berengario II d'Ivrea. O 13 de febrero Otón I reconoixeba bellas concesions a lo pontificato, pero establiba que os papas no podesen estar consagratos sin churar enantes fidelidat a l'emperador.

En relación con l'Imperio Carolinchio o Sacro Imperio Romano Chermanico no incluiba o territorio d'a dita Francia Occidental y yera constituito por os ducaus chermanicos de Saxonia, Franconia, Ducau de Suabia y Bavera y por o territorio en parte romanz de Lorena. Comprendeba zonas limitrofes como Austria, Carintia y las marcas d'o nord-este, Bohemia, Moravia, norte y centro d'Italia: Piemont, Liguria, Toscana, Romanya, Veneto y Lombardía, a mes d'os Estatos Pontificios. En 1032 Baixo o reinato de Conrado II s'adhibió o Reino de Borgonya, con o Ducau de Provenza como apéndiz.

L'apocheu de l'imperio estió con Henrique III. Baixo este periodo l'autoridat de l'emperador prevaleixió sobre l'autoridat d'os papas y suya elección, tamién procuroron dirichir a las autoridaz relichiosas de Chermania d'alcuerdo con as suyas conveniencias. Esta situación se convertió en conflictiba cuan a reforma clunyacense y l'aparición de dos papas con muita personalidat: Nicolau II y Gregorio VII. Por un decreto pontificio de 1059 os papas encomenzoron a ser esleitos por o conclau u colechio de cardenals por sufrachio secreto, a lo tiempo que os papas feban liga con os prencipes normandos. A perduga d'o poder d'elección d'os papas por part d'os emperadors estió o primer paso pa que a Ilesia s'independizase de l'imperio y planteyó o conflicto entre os dos “poders universals”, l'Imperio y o Papato por o dominium mundi dica desembocar en a Baralla d'as Investiduras, que implicó o fracaso d'a casa de Franconia debant d'a Ilesia o enfeblimiento d'a reyaleza debant d'os grans sinyors d'o Reich.

A luita por o dominium mundi continó baixo os Hohenstaufen, sobretot dende Frederico I Barbarroya y se sumó a ixa luita l'elemento comunal, con a participación d'a Liga de Lombardía, que quereba aproveitar pa os suyos fins esta luita. Frederico II consiguió o trono de Sicilia y prebó de fer mes fuerte l'imperio baixando-ie o suyo centro politico, pero topetó de nuevo con l'aristocracia pontificia.

A fins d'o sieglo XIII as comunidaz ciudadanas yeran prou prosperas como pa autogobernar-sen y mirar-sen primero por os suyos intreses que por os de l'Imperio, d'esta traza fue desapareixendo a ideya teocratica d'a cristiandat gobernata por o Papa y lo Emperador. L'imperio yera cada vegata mes restrinchito a lo norte chermanico y s'enfebliba por a luita. En 1356 Carlos IV de Luxemburgo proclamaba a bula d'Oro y depositaba a elección de l'emperador en mans de siet prencipes: o duque palacín d'o Rhin, o rei de Bohemia, o duque de Saxonia y o marqués de Brandemburgo chunto con os arcebispes de Maganza, Colonia y Tréveris. Dende 1438 con Alberto d'Habsburgo a elección se limitó a los miembros d'a familia Habsburgo.

L'imperio s'iba fraccionando y se creyaban feudos independients, obligando a la formación de dietas, imposar tributos cheneralizatos y formar un redueito exercito, pero estas mesuras no impidioron que o cisma protestant rematase por fragmentar pa cutio l'Imperio en tiempos de Carlos V. A la suya muerte o títol imperial perdió valideza. Ferrando III querió reviscolar-lo y nombró un nuevo elector, o duque de Bavera en 1648, pero a paz de Westfalia en ixe mesmo anyo feba terminar a guerra d'as trenta anyatas y redució l'imperio a una ficción politica. Leopoldo I conchuró o perigl'turco en Europa Central y estió o verdadero iniciador de l'Imperio Austriaco. En ixos tiempos Prusia encomenzó o suyo camín enta a hechemonía en o norte d'Alemanya y obligó a desplazar o centro de l'imperio enta lo sud con Carlos VI d'o Sacro Imperio Romano Chermanico, qui prebó de creyar un nuevo eixe Espanya-Imperio. D'esta traza a decadencia yera ya un feito consumato y a fins d'o sieglo XVIII y principios d'o sieglo XIX a Francia revolucionaria se disputaba con os Habsburgo bels territorios alemans. A Dieta de Ratisbona en 1803 y o tractau de Presburgo en 1805 facioron retacular a influencia austriaca en Alemania en beneficio de Francia, esgallando-ne Bavera y Wurtemberg. Encara que Francisco II se proclamase emperador d'Austria en l'anyo 1804 como reacción a la formación d'o Primer Imperio Francés, a derrota d'a coalición d'Austria, Rusia y Anglaterra en a Batalla d'Austerlitz en 1805 imposó o tractau de Presburgo y una nueva reorganización d'Alemanya. En chulio de 1806 sece prencipes alemans forman a Confederación d'o Rin (Rheinbund) y en agosto de 1806 Francisco II renuncia a lo títol d'emperador alemán presionato por Napoleón Bonaparte.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Jean Sellier.: Atlas de los pueblos de Europa Occidental. Editorial Paidós. pp101