Sacro Imperio Romano Chermanico

De Biquipedia
(Reendrezau dende Sacro Imperio)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Sacro Imperio Romano Chermanico
Sacrum Romanum Imperium Nationis Germaniae
Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation
Monarquía electiva
962 — 1806



Bandera Escudo d'armas
Situación de Imperio Alemán
Situación de Imperio Alemán
Sacro Imperio Romano Chermanico en 1630
Capital No teneba capital
Idioma oficial
 • Atros idiomas
Latín
Alemán, italiano, francés, neerlandés, rumanche, checo, polaco, esloveno y frisón
Relichión Catolica Romana (dende 1648 tamién Protestant en bels estatos)
Gubierno Monarquía electiva
Periodo historico Edat Meya
Renaiximiento
Edat Moderna
 • Coronación d'Otón I 2 de febrero
 • Abdicación de Francisco II 6 d'agosto

O Sacro Imperio Romano Chermanico (en alemán Heiliges Römisches Reich; en latín Sacrum Romanum Imperium, en aragonés medieval simplament "Imperio d'Alemanya") estió a unión politica d'un conchunto d'estatos d'Europa Central, con tierras d'Alemanya, Italia y países mugants y fue constituito por Otón I de Saxonia en 962 cuan o Papa Chuan II li atorgó a corona imperial en Roma y duró dica 1806 cuan Francisco II renunció a lo títol imperial y conservó o títol d'emperador d'Austria. O sacro imperio estió a entidat predominant d'Europa Central mientres un milenio, dica la suya desaparición en 1806 a mans de Napoleón I.

En o sieglo XVIII, replecaba la mayor parti d'as actuals Alemanya, Republica Checa, Austria, Liechtenstein, Eslovenia, Belchica y Luxemburgo, asinas como grans arias de l'actual Polonia y una parti d'os Países Baixos. Anteriorment, n'heban formato parti a totalidat d'os Países Baixos y Suiza, asinas como bellas zonas de Francia y Italia.

A denominación d'o Sacro Imperio varió a-saber-lo mientres os sieglos. En 1034 s'emplegaba la formula Imperio Romano ta referir-se a las tierras baixo dominio de Conrado II y no estió dica 1157, mientres o reinato de Frederico I Barbarroya, cuan prencipió a emplegar-se o termin Sacro Imperio. Por atra banda, l'uso d'o termin Emperador Romano feba referencia a los gobernadors d'as tierras europeas d'o norte y escomenzó a emplegar-se con Otón II entre 973 y 983. Os emperadors anteriors, dende Carlos Magno (muerto en 814) dica Otón I o Gran (emperador entre 962 y 973), heban emplegato simplament o títol d'Imperator Augustus ("Emperador Augusto"), encara que historicament lo se conoix tamién como Emperador d'Occident. O termin Sacro Imperio Romano prencipia a estar usato en 1254; y Sacro Imperio Romano Chermanico data de 1512, dimpués de muitas variacions en os zaguers anyos d'o sieglo XV.[1]

Historia[editar | modificar o codigo]

O Sacro Imperio naixió d'a Francia Oriental d'as tres en as cuals se trestalló l'Imperio Carolinchio en 843 (Tratato de Berdún). En Francia Oriental a dinastía carolinchia s'extinguió en l'anyo 911 y ye esleito rei o duque de Saxonia, Henrique o paixarero. En l'anyo 925 adquiere Lotarinchia. Henrique o paixarero ye succedito por o suyo fillo Otón I en l'anyo 936. Otón I adquiere o Reino d'Italia en l'anyo 951. O Sacro Imperio Romano Chermanico naixe oficialment cuan en 962 Otón I de Saxonia recibió a corona imperial en Roma por la suya aduya contra Berengario II d'Ivrea. O 13 de febrero Otón I reconoixeba bellas concesions a lo pontificato, pero establiba que os papas no podesen estar consagratos sin churar enantes fidelidat a l'emperador.

En relación con l'Imperio Carolinchio o Sacro Imperio Romano Chermanico no incluiba o territorio d'a dita Francia Occidental y yera constituito por os ducaus chermanicos de Saxonia, Franconia, Ducau de Suabia y Bavera y por o territorio en parte romanz de Lorena. Comprendeba zonas limitrofes como Austria, Carintia y las marcas d'o nord-este, Bohemia, Moravia, norte y centro d'Italia: Piemont, Liguria, Toscana, Romanya, Veneto y Lombardía, a mes d'os Estatos Pontificios. En 1032 Baixo o reinato de Conrado II s'adhibió o Reino de Borgonya, con o Ducau de Provenza como apéndiz.

L'apocheu de l'imperio estió con Henrique III. Baixo este periodo l'autoridat de l'emperador prevaleixió sobre l'autoridat d'os papas y suya elección, tamién procuroron dirichir a las autoridaz relichiosas de Chermania d'alcuerdo con as suyas conveniencias. Esta situación se convertió en conflictiba cuan a reforma clunyacense y l'aparición de dos papas con muita personalidat: Nicolau II y Gregorio VII. Por un decreto pontificio de 1059 os papas encomenzoron a ser esleitos por o conclau u colechio de cardenals por sufrachio secreto, a lo tiempo que os papas feban liga con os prencipes normandos. A perduga d'o poder d'elección d'os papas por part d'os emperadors estió o primer paso pa que a Ilesia s'independizase de l'imperio y planteyó o conflicto entre os dos “poders universals”, l'Imperio y o Papato por o dominium mundi dica desembocar en a Baralla d'as Investiduras, que implicó o fracaso d'a casa de Franconia debant d'a Ilesia o enfeblimiento d'a reyaleza debant d'os grans sinyors d'o Reich.

A luita por o dominium mundi continó baixo os Hohenstaufen, sobretot dende Frederico I Barbarroya y se sumó a ixa luita l'elemento comunal, con a participación d'a Liga de Lombardía, que quereba aproveitar pa os suyos fins esta luita. Frederico II consiguió o trono de Sicilia y prebó de fer mes fuerte l'imperio baixando-ie o suyo centro politico, pero topetó de nuevo con l'aristocracia pontificia.

A fins d'o sieglo XIII as comunidaz ciudadanas yeran prou prosperas como pa autogobernar-sen y mirar-sen primero por os suyos intreses que por os de l'Imperio, d'esta traza fue desapareixendo a ideya teocratica d'a cristiandat gobernata por o Papa y lo Emperador. L'imperio yera cada vegata mes restrinchito a lo norte chermanico y s'enfebliba por a luita. En 1356 Carlos IV de Luxemburgo proclamaba a bula d'Oro y depositaba a elección de l'emperador en mans de siet prencipes: o duque palacín d'o Rhin, o rei de Bohemia, o duque de Saxonia y o marqués de Brandemburgo chunto con os arcebispes de Maganza, Colonia y Tréveris. Dende 1438 con Alberto d'Habsburgo a elección se limitó a los miembros d'a familia Habsburgo.

L'imperio s'iba fraccionando y se creyaban feudos independients, obligando a la formación de dietas, imposar tributos cheneralizatos y formar un redueito exercito, pero estas mesuras no impidioron que o cisma protestant rematase por fragmentar pa cutio l'Imperio en tiempos de Carlos V. A la suya muerte o títol imperial perdió valideza. Ferrando III querió reviscolar-lo y nombró un nuevo elector, o duque de Bavera en 1648, pero a paz de Westfalia en ixe mesmo anyo feba terminar a guerra d'as trenta anyatas y redució l'imperio a una ficción politica. Leopoldo I conchuró o perigl'turco en Europa Central y estió o verdadero iniciador de l'Imperio Austriaco. En ixos tiempos Prusia encomenzó o suyo camín enta a hechemonía en o norte d'Alemanya y obligó a desplazar o centro de l'imperio enta lo sud con Carlos VI d'o Sacro Imperio Romano Chermanico, qui prebó de creyar un nuevo eixe Espanya-Imperio. D'esta traza a decadencia yera ya un feito consumato y a fins d'o sieglo XVIII y principios d'o sieglo XIX a Francia revolucionaria se disputaba con os Habsburgo bels territorios alemans. A Dieta de Ratisbona en 1803 y o tractau de Presburgo en 1805 facioron retacular a influencia austriaca en Alemania en beneficio de Francia, esgallando-ne Bavera y Wurtemberg. Encara que Francisco II se proclamase emperador d'Austria en l'anyo 1804 como reacción a la formación d'o Primer Imperio Francés, a derrota d'a coalición d'Austria, Rusia y Anglaterra en a Batalla d'Austerlitz en 1805 imposó o tractau de Presburgo y una nueva reorganización d'Alemanya. En chulio de 1806 sece prencipes alemans forman a Confederación d'o Rin (Rheinbund) y en agosto de 1806 Francisco II renuncia a lo títol d'emperador alemán presionato por Napoleón Bonaparte.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Jean Sellier.: Atlas de los pueblos de Europa Occidental. Editorial Paidós. pp101