Numancia

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre a ciudat celtibera. Se veiga Club Deportivo Numancia de Soria ta l'equipo de fútbol.
Carreras de Numancia en l'actualidat
Carrera y domus numantina

Numancia (Numantia en latín, Numancia en castellano) estió una ciudat antiga de l'actual provincia de Soria. Yera situata a 7 km d'o puesto a on hue ye a ciudat de Soria.

Ciudat d'orichen celtibero, se i ha trobato muitas restas arqueolochicas de gran importancia ta conoixer a cultura celtiberica.

Industria[editar | modificar o codigo]

Bi habió industria de ceramica, metalurchia, y drento d'ella a fabricación d'armas ya que yera un pueblo de guerrers con una tecnolochía elevata (una d'as mas altas d'a epoca). A suya especialidat estió a caballería y l'asalto por sorpresa a chicoz batallons de l'exercito enemigo, ye dicir, a guerra de guerrillas anque tamién s'atreviban a luitar en campo ubierto si yera menester, emplegando un ataque frontal y en falca.

Armas[editar | modificar o codigo]

Murallas de Numancia

As armas yeran forchatas en a Sierra de Moncayo, a on que bi heba menas de fierro y augua en os ríos. Istas yeran mui conoixitas, sobretot por o temple que daban os numantins a las espadas, que yeran sagratas ta éls. Si o guerrero se desprendeba d'ellas, perdeba a honor, y por ixo les yera imposible de pactar a paz con os romanos. Mesmo en a pira funeraria, as armas acompanyaban a o guerrero. Istas armas yeran famosas ya que podeban ferir igual de punta como de tallo. A mas famosa estió a falcata, que os romanos fación suya dimpués. Chunto a la espata, o guerrero portaba un punyal. Antimás, teneban lanzas y venablos, iste zaguero, curto y con punta de gancho. A falarica yera un venablo cilindrico fueras d'a parte d'o fierro, que yera cuadrata. S'arrullaba encendito. A falarica ye l'antecesor numantín d'o pilum romano.

Imachen exterior[editar | modificar o codigo]

A gran parte d'as opinions exprisatas por os autors greco-latinos sobre Numancia admiraban a suya capacidat de resistencia, y o suyo amor por a libertat. Pero argumentaban a favor d'a destrucción de Numancia ta civilizar-la como a toz os pueblos ibericos.

O inicio d'as guerras numantinas[editar | modificar o codigo]

A conquiesta de Numancia yera fundamental ta os romanos ta empecipiar a controlar a Meseta Central d'a Peninsula Iberica.

En l'anyo 150 aC, a ciudat de Segeda, fa de casus belli entre Numancia y a poderosa Roma. Graco acordó en un tractau con os celtibers de no fortificar as suyas ciudaz, pero Segeda escomenzó a fer-lo. Isto fue considerato por os romanos como un acto de sobiranía. O Senau romano les demandó que no lo fesen pero éls facioron una alianza con Numancia.

I acudioron dos expedicions, a de Quinto Fulvio Nobilior y a de Lucio Munnio. Nobilior plegó ta Ocilis y se'n fue ta Segeda con 20.000 peyons y 5.000 caballers. A chent de Segeda como no heban rematato as obras d'amilloramiento d'a muralla, se'n fuoron ta Numancia, pero en o camín, chunto con os titos, causoron muitas baixas a os romanos de Nobilior, que dioron muerte a 6.000 arevacos y cullioron a o suyo chefe, Caro. Isto escaició o 30 d'agosto d'o 153 aC y estió o escomienzo d'a Primer Guerra Numantina.

Resistencia numantina[editar | modificar o codigo]

Ista chicota ciudat se concaró con las lechions romanas mientres meyo sieglo. Escipión l'Africano la venció asetiando-la.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]