Minerals petrocheneticos

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Os minerals petrocheneticos son os minerals que forman as rocas. Beluns como o cuarz se pueden trobar en cualsiquier tipo de roca (sedimentaria, ignia u metamorfica), pero belatros son muito especificos d'una roca u grupos de rocas concretos.

Minerals petrocheneticos en rocas sedimentarias[editar | modificar o codigo]

Mineralochicament as rocas sedimentarias presentan dos tipos de components: os heredato de cualsiquier tipo de roca (con meteorización u no), y o formatos in situ en a cuenca sedimentaria y que gosan denominar-se autichenicos.

En as rocas sedimentarias trobamos sulfuros como a pirita y marcasita; y a vegatas dica ixufre nativo; oxidos como a magnetita, o hematites, a pirolusita, o rutilo; hidroxidos y oxihidroxidos de fierro y manganés como a manganita y a goethita; haluros como l'halita, a silvina u a carnalita; carbonatos como a calcita, l'aragonito, a siderita u a dolomita; sulfatos como o cheso y l'anhidrita, fosfatos como l'apatito u a colofana. Bi ha silicatos como o cuarz, os feldespatos albita y microclina, as micas moscovita y glauconita, y os minerals de l'archila como a sericita, a illita, a smectita, a caolinita, a nacrita, a dickita y a hallisita.

En as rocas detriticas o cuarz ye o mineral predominan en a mayor part d'a piedras d'arena, en as siltitas y en bels almendrons. En as archilitas predominan os filosilicatos y en concreto os minerals de l'archila.

Os atros tipos de rocas vienen definitos por a suya composición y no por a textura u granulometría y presentrán seguntes os casos uns minerals predominants:

En as rocas silexiticas predominará o cuarz en forma de pedrenya u diferents variants d'a silica, en as rocas carbonatatas a calcita y dolomita, en as evaporitas o cheso u os haluros seguntes o caso.

Minerals petrocheneticos en roca ignias[editar | modificar o codigo]

Os minerals que predominan son os silicatos, pero tamién puet haber-ie oxidos, fluoruros y sulfuros.

Entre os nesosilicatos tenemos l'olivín; entre os piroxens a enstatita, a hiperstena, l'auchita, a echirina y a espodumena, estando a mes frecuent l'auchita. A espodumena ye un piroxén de litio present en as pegmatitas. Entre os anfíbols o mes important ye a hornblenda, propia d'as andesitas calcoalcalinas. Entre os filosilicatos tenemos a flogopita en as peridotitas, a biotita en o granito, a moscovita tamién en o granito, y a lepidolita. Entre os tectosilicatos tenemos a serie d'as plachioclasas, os feldespatos alcalins, os feldepatos potasicos (microclina, ortosa, sanidina) y os feldespatoides en as rocas volcanicas alcalinas.

Os minerals no silicatos gosan estar accesorios, de fueras d'os carbonatos en as carbonatitas y son l'apatito, o corindón, a esfena, a fluorita, o zircón, a magnetita, a ilmenita y a pirita.

Minerals petrocheneticos en rocas metamorficas[editar | modificar o codigo]

A composición mineralochica d'as rocas metamorficas ye muito variata, con un amplo ran de minerals correspondients a las distinctas condicions. Cada composición quimica puet orichinar diferents parachenesis, y un mesmo componen puet orichinar diferents fases seguntes as condicions de presión y temperatura, como esdevién con os nesosilicatos aluminicos.

Os silicatos gosan estar semellants a los d'as rocas ignias, pero bi n'ha beluns de propios d'o metamorfismo como os granaz, a estaurolita, l'andalucita, o cloritoide, ecetra.

Os nesosilicatos son abundants y diversos, y beluns son caracteristicos d'ambients d'alta presión. Bi ha olivins, estaurolita, granaz y nesosilicatos aluminicos. Os granaz son de dos series l'aluminica propia d'o metamorfismo rechional y a calcica tipica d'o metasomatismo en calsineras, y en as eclochitas o granat tipico ye a omfacita. Os nesosilicatos alumnicos son l'andalucita, a sillimanita y a distena, tienen a mesma composición pero diferent estructura, estable en condicions diferents.

Os sorosilicatos d'o grupo d'a epidota son tamién importants. Dentro d'os ciclosilicatos tenemos a cordierita, propio d'o metamorfismo meyo-alto de rocas con aluminio, y se troba en esquistos y gneises con sillimanita-cordierita.

os inosilicatos son abundants por tener rez mes o menos comprimitos. Os piroxens indican temperaturas altas y os anfíbols temperaturas meyas-baixas. Bi ha un piroxenoide, a wollastonita, tipica d'o skarn.

Os filosilicatos son caracteristicos y presenta laminas orientatas pa creixer en o sentito d'a presión, y tienen una estructura mes ordenata que os filosilicatos que se troban en as rocas sedimentarias. Presentan polimorfos y politipos ordenatos.

En os tectosilicatos d'o grupo d'a silica o que mes abunda ye o cuarz, y amés bi ha diferents polimorfos d'a silica.

Os feldespatos potasicos son en fases ordenatas, as plachioclasas pueden estar plachioclasas sodicas, rarament calcicas.

Minerals petrocheneticos no silicatatos que se troban tamién en as rocas metamorficas son a calcita y dolomita en os márbols.