Iridio

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iridio
OsmioIridioPlatín
Rh

Ir

Mt
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero Iridio, Ir, 77
Serie quimicaMetal de transición
Grupo, periodo, bloque 96, d
Colorblanco archent
Peso atomico 192.217 g·mol−1
Configuración electronica [Xe] 4f14 5d7 6s2
Electrons por capa 2, 8, 18, 32, 15, 2
Propiedaz fisicas
Fasesolido
Densidat (a t.a.)22.56[1] g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.19 g·cm−3
Punto de fusión2739 K
(2466 °C, 4471 °F)
Punto d'ebullición4701 K
(4428 °C, 8002 °F)
Entalpía de fusión41.12 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización563 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) 25.10 J·mol−1·K−1
Presión de vapor
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K 2713 2957 3252 3614 4069 4659
Propiedaz atomicas
Estructura cristalinacubica centrata en as caras
Estatos d'oxidación−3,−1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6
Electronegatividat2.20 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización 1ª: 880 kJ·mol−1
2ª: 1600 kJ·mol−1
Radio atomico136 pm
Radio covalent141±6 pm
Atra información
Ordenación magneticaparamagnetico[2]
Resistividat electrica(20 °C) 47.1 nΩ·m
Conductividat termal(300 K) 147 W·m−1·K−1
Dilatación6.4 µm/(m·K)
Velocidat d'o sonito(20 °C) 4825 m/s
Modulo d'elasticidat528 GPa
Mod. elast. transversal210 GPa
Modulo de compresión320 GPa
Coeficient de Poisson0.26
Dureza Mohs6.5
Dureza Vickers1760 MPa
Dureza Brinell1670 MPa
Numero CAS7439-88-5
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD
188Ir sin 1.73 d ε 1.64 188Os
189Ir sin 13.2 d ε 0.532 189Os
190Ir sin 11.8 d ε 2.000 190Os
191Ir 37.3% 191Ir ye estable con 114 neutrons
192Ir sin 73.827 d β 1.460 192Pt
ε 1.046 192Os
192m2Ir sin 241 a IT 0.161 192Ir
193Ir 62.7% 193Ir ye estable con 116 neutrons
193mIr sin 10.5 d IT 0.080 193Ir
194Ir sin 19.3 h β 2.247 194Pt
194m2Ir sin 171 d IT ? 194Ir

O iridio ye un elemento quimico de numero atomico 77 que se sitúa en o grupo 9 d'a tabla periodica d'os elementos. O suyo simbolo ye Ir. Se tracta d'un metal de transición, d'o grupo d'o platín, duro, fráchil, pesato, de color blanca archent. S'emplega en aliacions d'alta resistencia que pueden soportar altas temperaturas. Ye un elemento poco abundant y se troba en a naturaleza en aliacions con platín y osmio. Ye o elemento mas resistent a la corrosión. S'emplega en contactos electricos, aparatos que treballan a altas temperaturas, y como achent endurecedor d'o platín.

Caracteristicas prencipals[editar | modificar o codigo]

Ye de color blanca, parellán a o platín, pero presenta una lichera coloración roya. Ye dificil treballar iste metal, porque ye muit duro y crebadizo. Ye o metal mas resistent a la corrosión. No ye atacato por os acidos, ni sisquiera por l'augua rechia. Ta disolver-lo s'emplega acido clorhidrico, HCl, concentrato con clorato de sodio, NaClO3 a temperaturas altas. Tien una densidat muit alta, parellana a la de l'osmio.

Os suyos estatos d'oxidación mas comuns son +1, +3 y +4.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. J. W. Arblaster: Densities of Osmium and Iridium, in: Platinum Metals Review, 1989, 33, 1, S. 14–16; Volltext.
  2. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre o iridio.