Idioma napolitán

De Biquipedia
(Reendrezau dende Idioma napolitano)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Napolitán
Napulitano
Atras denominacions: {{{atrasdenominacions}}}
Parlau en: Italia
Rechión: Sud d'Italia
Etnia: {{{pueblo}}}
Parladors: 7 500 000[1]
Posición: [1] (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica: Indoeuropea

  Luenga italica
   Luenga romanica
    Italica-Occidental
     Italica-dalmata
      Napolitán

Estatus oficial
Oficial en: No ye oficial en dengún territorio
Luenga propia de: {{{propia}}}
Reconoixiu en: {{{reconoixiu}}}
Regulau por: Sin de regular
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2 nap
ISO 639-3 {{{iso3}}}
SIL nap
Extensión d'o Napolitán

Lo napolitán (napulitano) ye una luenga romanz perteneixient a lo grupo italorromanico y a lo subgrupo conoixito como italoromanzo meridionale intermedio[2], charrata en a ciudat de Nápols y en as rechions d'os Abruzos, la Basilicata, Calabria septentrional, la Campania, lo Lazio meridional, las Marcas meridionals, Molise y Pulla centro-septentrional, totas en o sud d'Italia.[3] Seguntes Ethnologue, en o 2009 yera charrato per mes d'11 millons de personas.[4]

En ista luenga son escritas totas las cancions tradicionals napolitanas, tals como 'O surdato 'nnammurato, 'O sole mio, Funiculì, funiculà, Torna a Surriento y Santa Lucia.

Dialectos[editar | modificar o codigo]

Ortografía[editar | modificar o codigo]

Igual que l'italiano, la c seguita de e u i se pronuncia ch, mientres que se pronuncia /k/ debant de a, o, u. Pa mantener lo son /k/ debant de e u i caldrá anyadir una h: chiste (iste) se pronuncia /'kĭs.te/. Pa obtener lo son "ch" debant d'as de demás vocals s'anyade una i: muscio (floixo).

A diferencia de l'italiano, en o napolitán, las vocals finals se pronuncian cuasi siempre /ə/ dependendo d'a posición d'a parola en a frase. Tamién, lo napolitán poseye la j en o suyo alfabeto. Ista se pronuncia como /j/ u "y" en aragonés: nap. tuojo; ara. tuyo.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. "Unesco: South Italian". http://www.unesco.org/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-1022.html. 
  2. Pellegrini, Giovanni Battista (1975). I cinque sistemi dell’italoromanzo (meridionale intermedio o napoletano). In Saggi di linguistica italiana. Storia, struttura, società. Torino, Boringhieri.
  3. "Enciclopedia Treccani: Italoromanzo meridionale intermedio (napoletano)". https://www.treccani.it/enciclopedia/dialetti-meridionali_(Enciclopedia-dell'Italiano)/. 
  4. Ethnologue 2009

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

  • C. Grassi, A. A. Sobrero, T. Telmon. Fondamenti di dialettologia italiana, Roma-Bari, Editori Laterza, 1997, ISBN 88-420-5131-4.
Wikipedia
Wikipedia
Ista luenga tien a suya propia Wikipedia. Puetz vesitar-la y contribuir en Wikipedia en napolitán.


Luengas romances
Aragonés | Arrumano | Astur-leyonés | Castellano | Catalán | Corso incluindo o gallurés | Chudeocastellano | Dalmata | Francés incluindo o diasistema d'as luengas d'oïl con o Borgonyón, Campanyés, Franco-Contés, Galó, Lorenés, Normando (Guernesiés, Jèrriais y Anglo-normando), Petavín-Santonchés, Picardo y Valón | Francoprovenzal | Friulán | Gallego | Istriot | Istrorrumano | Italiano | Ladino | Ligur | Lombardo | Meglenorrumano | Napolitán | Occitán incluindo o gascón y l'aranés | Piemontés | Portugués | Rumanche | Rumano | Sardo incluindo o sasarés | Siciliano | Veneciano