Descusión:Verbos irregulars con epentesi antihiatica

Contenido de la página no disponible en otros idiomas.
De Biquipedia

Verbos en -uere[modificar o codigo]

Conoixco u he visto o verbo "fuyir", pero..."construyir", "fluyir", "drestruyir", "afluyent" y cosas asinas existen u han existito en aragones ?

En a pachina 188 d'a gramatica de Francho Nagore mencionan os verbos construyir y destruyir que tendrían dos clases de participios, fuertes (destrúito, constrúito) y febles (destruyiu, construyiu), manimenos los miro en o endice de vocables y no los trobo. Ye posible que siga un invento inconscient neoaragonés. Yo creigo que un aragonesoparlant semontanés u preperinenco diría destruiu y costruiu sin -y-, con -y- se veye forzau.--EBRO 12:19 23 avi 2010 (UTC)[responder]

Pasato perfecto simple[modificar o codigo]

¿ se diz cayó o cayió ?.--EBRO 18:10 10 feb 2011 (UTC)[responder]

Y tamién cal aclarar ixo de "cayita/caita", no? --Manuel Trujillo Berges 18:15 10 feb 2011 (UTC)[responder]
cayé, cayés, cayó, cayemos, cayetz, cay(or)on. A razón ye que no a "y" ya ye como si estase una semivocal, en aragonés se pronuncia realment como una "i" d'o castellán una mica fuerte, como /caiió/ (como pronuncian os lolos, tamién en castellán d'Aragón)... asinas que no tien guaire sentiu meter atra "i" ta decir /caiiió/... Ixo ye, en iste caso ye irregular por razons purament foneticas. Cayita/cayida y caita son buenas as dos, una ye fuerte y l'atra débil... una se diz en unos sitios y atra en atros, encara que yo me suposo que lo mas habitual ye decir "cayida", o problema como siempre, en estándar no bi ha una forma fixa...asinas que as tres valen (en quasiquier caso yo creigo que siempre hemos de evitar de cheneralizar localismos, fueras d'os casos en que creigamos que por bella razón ye una forma orichinal y cal potenciar-la) --Willtron (?) 18:18 10 feb 2011 (UTC)[responder]
Alavez torno a desfer os cambeos feitos. Dende agora, qualsiquier cambeo ortografico caldrá argumentar-lo prou bien, que os cambeos son prou cansos de fer. --Manuel Trujillo Berges 18:23 10 feb 2011 (UTC)[responder]
No, no cal,... no los desfaigas encara que no ye mal, primero cal parlar a veyer que forma nos pareixe a millor y por qué --Willtron (?) 18:25 10 feb 2011 (UTC)[responder]
Para cuenta que en a gramatica de Francho no sabrás o que ye natural y o que ye adaptau u interpolau. Yo escribo cáito y tráito porque se on se dicen (belsetán y chistabín). Si escribimos cayito u cayiu s'ha de veyer on se dicen, porque podrían estar suposicions nagorianas. A yo Fernando Sánchez Pitarch me dició en os anyos 90 que cayiu no se diz en garra puesto (encara que creigo que en ayerbense bi n'ha bella cosa documentata.--EBRO 18:27 10 feb 2011 (UTC)[responder]
Pos alavez cal aclarar ixo antis de continar escribindo, que afecta a títols d'articlos y a contenius importants; ta yo, en articlos de tematica melitar ye muit important saber si cal escribir "paracaidista" u "paracayidista", u si me puedo inventar "parachutista" y quedar-me tan amplo, como fan os magdalenienses y hei visto hue con ixo d'inventar-se o nombre de "Bronch" pa o vico d'o "Bronx". --Manuel Trujillo Berges 18:32 10 feb 2011 (UTC)[responder]
Cayiu como participio s'emplega en ansó seguntes M.A.Barcos (tamién mete a variant caiu), y tamién sale en a tesi doctoral de M.P.Bénitez sobre l'ansotano (aquí nomás sale cayiu). Manimenos, como sustantivo, emplegan cayedura. Caíto la documenta Nagore en o suyo treballo sobre Pandicosa (a suya tesi de licenciatura). Asinas, se'n troba formas febles y fuertes. Febles: cayiu/ida, caiu/ida (equivalents a queriu/ida), caíto/caíta (equivalents a querito/ta) y as formas fuertes sobrarbencas, caito/ta (con diftongo, fendo que l'accento caiga en a radiz y no pas en a desinencia, equivalents a quiesto/quiesta). Igual que son correctas as dos formas en a conchugación de querer (encara que s'emplega mas quiesto en aragonés estándar), podría pasar o mesmo con cayer. Yo m'estimo mas d'emplegar en estándar as formas fuertes (caito, caita) en a conchugación (por analochía con quiesto, puesto), pero como substantivo no sé por qué me sonan millor as febles y las emplego. En tot caso, serían correctas. No cal fer cambios masivos con ixas formas verbals, porque son correctas, pero sí caldría plegar en una convención ta nombres d'articlos (Caita de l'Imperio román) de traza que todas as caitas/cayidas/cayeduras de totz os imperios sigan iguals. Ta neolochismos (paracaidista), pasa a mesma cosa, nomás ha d'haber-ie una forma. En no haber-ie encara una forma normativa, hemos de plegar en una forma consensuada unica en wikipedia (y provisional dica que no se i pronuncie l'autoridat normativa).--Juan Pablo 23:31 10 feb 2011 (UTC)[responder]
Alavez s'ha de veyer a extensión d'o sustantivo cayedura, si se troba fuera de l'ansotano y tamién en variants orientals, y veyer si se puet aplicar a la XXX d'un imperio.
Me lo miraré millor en casa, pero asinas decamín he trobau que tamién se diz en a val meya de l'Esera miratz-os aquí a pachina 181. M'ha sorprendiu porque no pensaba que tenese tanta extensión. A veyer si m'acuerdo de mirar-lo ista nueit en mas treballos y diccionarios.--Juan Pablo 10:28 11 feb 2011 (UTC)[responder]
Intresant, pos agora a veyer qué opina Lascorz sobre si a parabra cayedura tien un significato que se pueda aplicar (en sentito figurato como en atros idiomas) a un imperio. Si este ye o caso...será una traza de dar a conoixer una parola que se fa servir poco en aragonés escrito.--EBRO 12:29 11 feb 2011 (UTC)[responder]
En o google books se troba cayedura en un texto en romanz navarro. caedura existe en castellán d'alcuerdo con bells diccionarios. Curiosament en rumán tenemos căzătură [1].
Tamién he de dicir que en rumán encara que existe căzătură, fan servir cadere pa "ro:Căderea Constantinopolului" porque fan muitos abstractos verbals con o infinitivo como en catalán un parlar o en castellán un decir.--EBRO 12:16 21 feb 2011 (UTC)[responder]

Cayié vs cayé[modificar o codigo]

Lo prengunté en a reunión de l'atro día y no yera encara decidiu. Ye de dar que se pronuncia igual en qualsiquier caso (y tamién pasa bella cosa semellant con creixié vs creixé, protechié vs proteché) ya que a palatal asimila a "i". A yo me fa mas gracia escribir-lo con -i, por mantener a morfolochía regular, y porque facilita a decodificación en bells homonimos como (cayemos (present) vs cayiemos (pasau)).--Juan Pablo 15:27 3 avi 2011 (UTC)[responder]

Estos días acotraciando os articlos plegué a pensar que yo yera en una error con ixo de veyié en cuenta de veyé. Veigo alavez que ye una simple diferencia d'escritura. Si ye útil escribir-lo como veyié, cayié, pos lo escribiremos asinas.--EBRO 15:54 3 avi 2011 (UTC)[responder]
Yo le veigo ixa utilidat, pa procesar textos automaticament, etc pero claro, dende un punto de vista de representar a seqüencia fonica, podría ser preferible l'atra. Igual se podría pedir a l'ACAR que dasen bella directriz ta istos casos ya que yo creigo que se tracta d'un tema ortografico y no pas morfolochico.--Juan Pablo 23:56 3 avi 2011 (UTC)[responder]
Bueno, pos quan lis demandemos a los de l'academia esta directriz aproveitaré tamién preguntar-lis si se podría escribir Chorchia y no Cheorchia, que en "La Flor de las Ystorias d'Orient" escriben iorgie, y Sant Chorche s'escribe en textos notarials de Navarra y Aragón a vegatas como Sant George. Creigo que puet estar un caso de vocal i, e que s'asimilaba a la consonant palatal.--EBRO 07:18 4 avi 2011 (UTC)[responder]
He feito l'aclaración tamién en os verbos rematatos en -yir: posamos fuyé y fuyié. Con os Verbos_irregulars_rematatos_en_-uir#Pasato_perfecto_simple no cal planteyar-se esta situación, que suposo que pa procesar os textos automaticament si no bi ha una -y- complicando l'asunto puet estar fácil que un programa chestione destru-ié, destru-iés como part-ié, part-iés, ecetra. Por cierto que estos verbos son més freqüents en un rechistro culto periodistico u enciclopedico que no os verbos rematatos en -yir: freyir, muyir, fuyir, reyir, oyir.--EBRO 08:23 4 avi 2011 (UTC)[responder]

Poseyer versus poseir[modificar o codigo]

Semos escribindo sistematicament poseyer, hemos de parar cuenta a fuent d'esta parola. Muitas vegatas en os textos meyevals veigo poseyr, posedir y poseder, no se en as parlas actuals como se debe dicir. D'egual traza o verbo succeder (succeder uns a atros en un cargo) tamién lo trobo de diferents trazas, sin d, con formas verbals tipo succeyó.--EBRO 13:05 6 chi 2012 (UTC)[responder]