Descusión:Adchuste d'ARN

Contenido de la página no disponible en otros idiomas.
De Biquipedia

He adaptau o termín ayuxte (en castellano se diz «ayuste» u, menos especificament, «empalme») respectando la etimolochía latina con a forma que permit a grafía de 2010, asumindo-se que a «X» se prenuncia «S» en casos como iste. Miraré ta meter o menimo numer d'anglicismos en as dentradas sobre biolochía molecular (anque se fará deficil), sostituyendo-los siempre que pueda per terminos latins. --Lascorz (Quiers cosa?) 17:57 23 may 2010 (UTC)[responder]

¿ y por que no dixar a xe si a grafia d'o 2010 ye etimolochica ?. Por atra parte si chunir (o chunyir, no se si ye lo mesmo) viene de iungere (uncir) y se refiere a bueis por exemplo...no lo veigo guaire claro n'este contexto, (tampoco no digo que no se pueda dicir, que o tema lo desconoixco).--EBRO 18:27 23 may 2010 (UTC)[responder]
Sí, si por ixo digo que meto la X. Pienso que la castellana ye una mala solución ortografica, basada en a prenunciación y no pas en a etimolochía, y ya que nusaltros tenemos a posibilidat de fer-lo bien ya en comenzando, pues millor con X. ¿Te refieres que valdría millor adaptar-lo como adju- > achuxte? Ya l'hebe pensau, pero me pareix masiau cacofonico y á demés coincide con a prenunciación d'«achuste», d'o verbo «achustar», y alavetz puede pasar que complique l'acceptabilidat de tener dos grafías diferents ta parolas que se prenuncian igual. Lo de chunir, tamién se diz quan s'achustan dos cadenas con un candau, cosa que recorda muito l'ayuxte de dos fragmentos de RNA, por ixo el decibe. --Lascorz (Quiers cosa?) 18:43 23 may 2010 (UTC)[responder]
Suposo que achuste ye una cosa y vendra d' achustar y adchuste esto mesmo que dices, no se. Suposo que o de achuste ye un verbo como amorrar, asitiar, amolar, con una a con un orichen romance y que se troba en atras luengas amedrentar, arrinconar, atontar...y adchuste seria mas bien o caso d'un cultismo como este y como adchacent, adchectivo, etc...pero son nomas que suposicions mias d'agora, sin consultar as fuents.--EBRO 18:54 23 may 2010 (UTC)[responder]
Vale, sí, ya veigo el que quiers decir. A RAE da dos etimolochías diferents: «Achustar» vendría de a + «iustus» («chusto») y se tracta pues d'una construcción vulgar como tú decibas, y ista viene de «ad» + «iuxta», per a vía culta, por el que talment sí que valdría millor adaptar-lo como «adchuxte» u «adchuste». --Lascorz (Quiers cosa?) 19:51 23 may 2010 (UTC)[responder]

Creigo que l'adaptacion de cultismos se faria con IU > chu, como en subchuntivo. En castellan no lo fan porque tienen casos d'evolucion de GE > ye, y parabras que empiezan por ye, ya, yo, yu. yacer, yuso, yermo, etc...creigo que orichinals d'o dialecto burgalés. Para cuenta que en atras luengas neolatinas como frances u catalan adaptan cosas como trajectoria, abjecte, etc...que ye o mesmo que nusatros con a ch.--EBRO 18:34 23 may 2010 (UTC)[responder]

d'RNA / de RNA[modificar o codigo]

No veigo o porqué d'emplegar l'apostrofe en iste caso, quan a sigla prencipia por R. Sí caldría emplegar-la si se metiese d'ARN; ixo encara que se charre de l'aceto ribonucleico. --Manuel Trujillo Berges 21:35 24 may 2010 (UTC)[responder]

Sí, ye verdat... si emplegamos as sieglas anglesas no s'ha d'apostrofar... pero ye más, yo emplegaría ARN como fan todas as luengas latinas no? o títol habría d'estar en aragonés "Adchuste d'ARN" u "Adchuste de l'ARN" --Willtron (?) 21:58 24 may 2010 (UTC)[responder]
L'apostrofé perque son unas siglas, y s'apostrofan en función d'a suya prenunciación (en iste caso, «d'erreneá»). A norma coincide con o catalán. El tenetz en a propuesta ortografica de l'ACAR p. 55 (á on, por cierto, ellos mesmos se meten d'exemplo: «l'ACAR»). Á on sí que claudico ye en ixo d'ARN, perque tenetz razón que guarda millor coderencia meter as siglas "latinas" con el que dicié l'altro día. Ya me perdonaretz, pero ye un vicio academico, perque en sciencia ni anque siga en castellano siempre se diz RNA - erreneá, y me brinca ya sin ni an pensar-me-lo (recordo un profesor en 1º de carrera que mos deciba que «ARN» serviba muit bien de chicotz en a escuela, pero que en a carrera no te podeban tolerar cosa ansinas, perque yera «de paletos» y que garra scientifico «te cosideraría serio» si le decibas as siglas hispanicas... ^^). Treslado pues á «d'ARN». Tos aviso tamién que RNA (y DNA) me brincará de manera inconscient un ciento' vegadas... No tos apuretz que tamién la deixo reendrezada. --Lascorz (Quiers cosa?) 20:10 25 may 2010 (UTC)[responder]
Por ixo deciba, o regle diz debant d'as siglas se seguirán os regles chenerals exposaus: l'ACAR, la OTAN, a UE, l'Acnur. Antiparte de l'error de l'Academia (ye ACNUR, con mayusclas), garra d'ixos exemplos no prencipia por consonant, sino por vocal. Ye que o regle cheneral diz que s'emplegará l'apostrofe nomás en bells casos que prencipian por vocal u por "h" muda, mai que prencipien por consonant. Estoi que fas una transposición d'o regle que diz que ta os numeros, s'apostrofará si calés fer-lo en caso que estasen escritos con letra, pero tampoco no se diz en función d'a suya pronunciación. Ixo ye important ta atros casos (ex. l'RSHHA, que estoi que estaría incorrecto, por o RSHHA).--Manuel Trujillo Berges 20:22 25 may 2010 (UTC)[responder]
Hombre, yo, si no i dicen més, interpreto que parlan d'a prenunciación anque no se i faiga explicito. Piensa que si no, como el yes á leyer? «o RRR-NNN-Á» ?? Si ixo quan el leyes dices «erreneá» no me pareix guaire lochico escribir una cosa que se prenunciaría «de erre-» perque fas una pausa u fas como una duplicación d'a "e" de tot innecesaria jeje. A esencia de l'apostrofación ye ixa ¿no? No sé, veigo una interpretación más lochica en el que tos digo yo. --Lascorz (Quiers cosa?) 21:27 25 may 2010 (UTC)[responder]
Por cierto, Manuel, cuenta perque en aragonés «cheneral» l'alcuerdo ye que os substantivos masculins que emprencipian con E no s'apostrofan. «O RSHHA» u «o RNA» serían de qualsiquier manera, formas validas ta lo substantivo determinau. Isto ye asinas perque en tot l'aragonés occidental (como l'habrás puesto sentir en a Chacetania u en as Cinco Villas tú que tanto te mueves per ixas comarcas, el prenuncian marcando la preeminencia d'a "o": "o escoballo" (/oscoballo/), y no pas "l'escopallo" (/lescopallo/). A segunda forma ye el que per convenio s'ha veniu considerando "dialectal" propia d'a zona oriental (p. ex. en o Sobrarbe y en a Ribagorza el prenunciarinos como /lesc-/). Para cuenta que cara á l'estándar (u "o estándar" :D) en istes casos sería «o RNA» (y talmente adibo á l'aviso primero que yo i meteré muitas vegadas «l'RNA», jeje) --Lascorz (Quiers cosa?) 21:37 25 may 2010 (UTC)[responder]
Puet estar que sí, Lascorz, que se i faiga referencia á la prenuncia... Sobre o que ascuito, cuenta que no goso sentir mai charrar en aragonés, que ixe ye o mío problema. En Barcelona no cal ni decir-lo, pero en Cinco Villas o suyo emplego ye hue nomás como repuis, y en Chacetania, quan charro con o mío acento catalán, automaticament me responden en castellán... :S... --Manuel Trujillo Berges 21:55 25 may 2010 (UTC)[responder]