Cort

De Biquipedia
(Reendrezau dende Cort (ganadería))
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre as corz ta o ganau. Ta atros usos de «cort» se veiga Cort (desambigación), y ta «corral» se veiga Corral (desambigación).
Una cort.

Una cort (pronunciau /'kor/) u una corral ye una construcción de muros de piedra ta zarrar-ie o ganau de forma provisional. Se fa en o mont, en puestos a on que convenga amallatar a os animals de forma esporadica, u en as inmediacions d'una mallata. Ocasionalment puede contar tamién con bel estallo que l'acompanya.

A palabra corral, en iste sentiu, se fa servir en femenino, y se reserva o masculino ta o corral que ye anexo a una casa u edificio adintro de poblau.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

A palabra cort dimana d'o latín <COHORTE, que ye como se deciba a un puesto con cualques huertos chuntos (de huerto. lat. <HORTU). Puede estar que a denominación s'haiga aplicau a os recintos ta o ganau de forma indirecta, por os muros que la rodeyan.

Brian Mott, en o suyo diccionario etimolochico de o chistabino, proposa a siguient secuencia evolutiva ta la palabra: HORTE > COHORTE > CORTE > cort[1].

En muitos puestos de l'Alto Aragón se documenta o emplego d'a palabra con una -e en posición final: corte[2]. Isto podría estar una muestra de castellanización, sobre tot en puestos en os que en l'actualidat se fabla castellano sobre un fuerte substrato aragonés, como Sarinyena, Mora de Rubielos u Albarracín, en os que se documenta[2]. En belatros, como en as vals de Bielsa, ixa -e final podría estar etimolochica y conservar-se porque en as suyas fablas ye normal a conservación d'ista vocal en as voces d'herencio latino que en lievan[3], como s'observa en termins vernaclos como «valle»[3].

Imáchens[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) MOTT, Brian L.. Diccionario etimológico chistabino-castellano castellano-chistabino. Institución «Fernando el Católico». Zaragoza, 2000. ISBN 84-7820-553-5
  2. 2,0 2,1 (an)(es) ANDOLZ CANELA, Rafael, Diccionario Aragonés, Aragonés-Castellano Castellano-Aragonés (5ena ed.); Mira Editores. Zaragoza 2004. ISBN 84-8465-160-6
  3. 3,0 3,1 (es) LOZANO SIERRA, Chabier y SALUDAS BERNAD, Ánchel Loís, Aspectos morfosintácticos del belsetán (aragonés del valle de Bielsa); Gara d'Edizions. Zaragoza, 2005. ISBN 978-84-8094-056-5

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Vinclos excternos[editar | modificar o codigo]