Cono de dechección

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Cono de dechección en a versant norte d'os Pireneus.

Un cono de dechección u ventallo aluvial ye un aria cuasi semicircular con cierta pendient que se forman en o puesto on un torrent desemboca en una val ampla correspondient a la ribera d'un río u a una plana que bi ha chunto a la marguin d'un macizo montanyoso.

L'augua d'os torrents ye procedent d'as plevias estacionals, o mayenco, u gran tronatas ocasionals y baixa con muita enerchía por as costeras d'a compleganza de recepción, dica plegar a la canal de desaugüe, por on circula a gran velocidat dica plegar a una plana on s'estendillan de sopetón por una superficie mes gran, perdendo velocidat y doncas l'anterior capacidat de transporte que teneban. En consecuencia se produce a sedimentación d'os materials erosionatos auguas ent'alto ocupando os sedimentos un aria con forma de ventallo u semicircular con marguins equidistants respecto a lo cabo d'a canal de desaugüe.

Os materials d'o cono de dechección presentan texturas de gran diferent depenendo d'o luent que sigan d'a canal de desaugüe. Os cantals se presentan a man d'a salita d'a canal de desaugüe (aria proximal) y as archilas bien luent d'ixa canal en as marguins d'o cono (aria distal).

A unión d'uns cuantos conos de dechección forma un deposito de semontano, una banda contina de sedimentos a lo piet d'un macizo montanyoso, una sierra u un cinglo. Os depositos de semontano presentan una superficie con cierta inclinación dita glacis.

En países con desembolique urbanistico y turistico incontrolato como Espanya con una ordinación d'o territorio no siempre bien feita s'ha plegato a construir casas y infraestructuras en os conos de dechección. Dimpués se i han feito grans desferras por os aguaduitos u barrancatas d'os torrents. Un eixemplo prou conoixito de construcción d'una infraestructura turistica en un cono de dechección lo tenemos en o Camping las Nieves (Biescas), que s'embadinó o 7 d'agosto de 1996 a causa d'una gran tronata, a l'igual que heba esdeveniu unas cincuanta anyatas enantes pero ista vegada con un trachico resultau arrasando o camping. Tamién en Cuart de la Uerba bi ha infraestructuras construitas en conos de dechección, n'este caso una d'as carreras principals y casas.