Chelada

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Una chelada.

En meteorolochía una chelada (u chelata) ye cuan a temperatura ambient baixa por baixo d'os zero graus Celsius y l'humidat de l'ambient se deposita en forma de chelo en as superficies. D'ordinario as cheladas se producen por a nueit.

Ta que se formen cheladas no tien que fer aire porque asinas as particulas d'o chelo no se posarían; antimás, a humedat ha d'estar superior a o 60%.

Menas de cheladas[editar | modificar o codigo]

  • Chelada de radiación: Iste mena de chelada se produce en as nueiz rasas y fa que l'aire frio baixe y se estacione. Son propicias en os fondons. As cheladas son entre febles y meyas.
  • Chelada d'advección: Se producen cuan una masa d'aire frío plega en una zona y prevoca una ondata de frío con temperaturas muit frías mientres tot o día. No importa que siga nuble o que faiga aire.
  • Chelada d'evaporacion : S'escayece cuan bi ha poca humidat relativa y l'agualera se evapora por o propio calor d'a planta.
  • Chelada mixta : Se producen cuan se dan simultaniament un golpe d'aire frío y a perduga de calor d'o suelo por irradiación.

Efecto d'as cheladas[editar | modificar o codigo]

Árbol chelau.
  • Chelada blanca: Ye una chelada producita cuan a temperatura baixa d'os zero graus Celsius, bi ha humedat, no fa aire y a nueiz son rasas.
  • Chelada negra: Ye producita por una masa d'aire xuto; ista mena de chelada no forma chelo y puede conchelar y matar a plantas feitas a o frío. De astí viene o nombre "chelada negra", por a color d'as plantas.

Efecto en a vechetación[editar | modificar o codigo]

Se produce una disminución de l'actividat funcional reducindo-se a fotosintesi, entre atras cosas. As cheladas son buenas en os climas templatos en hibierno t'a vechetación en permitir a poda d'os árbols.

No tota a vechetación pena por as cheladas, os árbols de fuella perén las resisten y nomás fan que aturar o suyo creiximiento. As cheladas tardanas son mui riesgosas t'as plantas tanto en agüerro como en primavera en poder perder-se as cullitas.

Mesuras contra as cheladas[editar | modificar o codigo]

Fuella y hierba cheladas.
  • Embadinar o terreno, que aumenta a capacidat calorica d'o suelo y a suya conductividat termica.
  • Mezcla mecanica d'aire, que consiste en mezclar con helices l'ire frío amanato a o suelo con l'aire calido d'as capas atmosfericas mas altas.
  • Emplego d'hibernaderos ta no perder calor.
  • Escalfamiento d'aire emplegando cremadors de petrolio, 100 a 300 por hectaria, atra alternativa son os mezcladors d'aire calient u os cremadors de gas.
  • Aspersión d'augua, pero nomás en árbols de branca fina.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]