Castellán

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Se veiga tamién ta atros usos castellano

O castellán (en latín castellanus u castlanus, en toda a Europa medieval) yera o vasallo encargau de guardar, esfender y gubernar d'una castellanía que incluyiba o castiello y, por un regular, tamién o suyo territorio (normalment un feudo) u comarca. En os documentos d'a Edat Meya escritos en latín, son clamaus castellanus u castlanus.

Muit a sobén cal diferenciar, en relación con un mesmo castiello, a existencia d'un castellán mayor y d'un castellán menor u subcastellán. O castellán podeba estar un caballero, muitas vegadas de procedencia no noble, que heba recibiu, en a Edat Meya central, d'un magnate u d'un vasallo d'o conte, l'encargo (temporal u no pas) de chestionar un castiello, con as tierras y dreitos que d'él dependeban. O castellán normalment teneba os suyos propios caballers.

Sacro Imperio Romano Chermanico

Ta más detalles, veyer l'articlo castellán (Sacro Imperio Romano Chermanico)veyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

En o Sacro Imperio Romano Chermanico, o castellán (en alemán Burgherr; literalment "sinyor d'o castiello") procedeba d'una familia noble, en a mayoría de casos de patricios, y muitas vegadas, chunto a atros castellans d'a ciudat u d'a villa, se convirtioron en rechidors d'a mesma (formando o consello municipal, como en o caso d'o Patriciau de Núremberg). En cualques partis o suyo poder yera tal, que cheneraba tensions y dica conflictos armaus con os burgraves y margraves, qui dentro d'o sistema feudal chermanico se consideraban os sinyors lechitimos d'os suyos territorios, por lo que asperaban seguir cobrando parti d'os impuestos y os dreitos que les correspondeban. Os castellans, d'unatra parti, nomás se veyeban obligaus a pagar impuestos a las arcas imperials, constituyindo a base d'o que plegaría a decir-se ciudat imperial libre. En a Franconia d'os Hohenzollern, por eixemplo, o papel d'os castellans cobraba cada vegada mas importancia (sobre tot en o civil) a costa d'os burgraves, condición que cheneró os dos conflictos armaus conoixius como guerras d'os Margraves (primera y segunda). Ye interesant notar que tanto Burgherr como Burggraf son termins basaus en a parola castiello (Burg), con o significau de «sinyor d'o castiello» y «conte d'o castiello» respectivament.

Se veiga tamién

• Alcaide.
• Castellanía d'Amposta.