Bandaliés

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Bandaliés
Lugar d'Aragón
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Lugar
 Aragón
 Uesca
Plana de Uesca
Loporzano
Partiu chudicial Uesca
Población
 • Total

48 hab. (2010)
Altaria
 • Meyana

502 m.
Distancia
 • 9 km

enta Uesca
Codigo postal 22192
Patrons Natividat de Santa María
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Uesca
Semontano-Sobrarbe
Coordenadas
Bandaliés ubicada en Aragón
Bandaliés
Bandaliés
Bandaliés en Aragón

Bandaliés ye un lugar aragonés d'o concello municipal de Loporzano, situato en a provincia de Uesca y comarca d'a Plana de Uesca.

A suya población ye de 48 habitants (2010).

En o lugar se troba, dende 1982, o Museu de Ceramica de Bandaliés.

Cheografía[editar | modificar o codigo]

O lugar de Bandaliés se troba situato a 502 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, a una distancia de 9 km d'a ciudat de Uesca, a capital d'a suya provincia.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

Seguntes Manuel Benito Moliner, o nombre d'o lugar deriva d'o nombre d'o propietario d'un antigo fundus en o lugar, que yera dito Vandalus (relacionando-se iste antroponimo con o pueblo d'os vandalos).[1]

Historia[editar | modificar o codigo]

Seguntes Agustín Ubieto Arteta, a primera cita d'o lugar ye de 1094 u 1096, recullita en a obra de su chermano Antonio Ubieto Arteta Colección diplomática de Pedro I de Aragón y Navarra (Zaragoza, 1951), y documenta as variants Bandalies, Bandales, Bandaliesse, Vandaless y Vandalies.[2]

En 1391, o monesterio de Mont Aragón mercó o lugar de Bandaliés, chunto con atros 23 lugars, pagando 1.000 florins a Chuan I d'Aragón.[3]

Cultura[editar | modificar o codigo]

L'alfarería de Bandaliés[editar | modificar o codigo]

Bandaliés ye prou conoixito por a suya alfarería, plegando o conte d'Aranda a portar alfarers de Bandaliés enta l'Alcora, en o País Valenciano, ta que amostrasen a los Valencianos cómo fer as soperas tal como se feban en Bandaliés.[3]

Tamién Bandaliés, chunto con Benabarri, estioron os solos lugars de l'Alto Aragón a on se fabricoron feguras t'as portals de Belén, encara que no se conoix denguna que haiga plegato dica hue; sí se conoixen os suyos moldes.[3]

Cuantas familias d'a localidat (os Albero, Ballarín, Barfalluy, Berdiel, Cajal y Laguarta) mercaban as produccions d'os obradors d'o lugar ta dimpués vender-las en as suyas rotas comercials a traviés de tot Aragón, dende Berdún u Chaca en a Chacetania dica Casp en o Baixo Aragón.[3]

Demografía[editar | modificar o codigo]

Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - 192 262 259 244 257 242 256

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
258 251 216 119 114 105 41 - -

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - - - 37 37 38

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
40 40 41 42 46 50 48 48 -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
- - - - - - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- - - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Molimentos[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Manuel Benito Moliner: Pueblos del Alto Aragón: el origen de sus nombres.
  2. (es) Ubieto Arteta, Agustín: Toponimia aragonesa medieval, Valencia, 1972, pachina 51.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 (es) Bizén d'o Río Martínez: La cerámica de Bandaliés, en Argensola: Revista de Ciencias Sociales del Instituto de Estudios Altoaragoneses.