Babor

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre Babor como part d'una embarcación. Ta atros emplegos d'a parola Babor vaiga a Babor (desambigación).

Babor, en un barco y en cualsiquier medio de transporte en l'augua, ye o costato zurdo en o sentito d'a marcha u, mas exactament, o costato zurdo mirando enta prova (a parti debantera d'o barco). O costato dreito se diz estribor.

O motivo de que en os barcos se le den a os dos costatos nombres diferents a dreita y ezquierda ye ta evitar confusions, ya que os tripulants pueden mover-se libremente entabant y entazaga, y o tripulant que mira entazaga parlará d'a dreita refirindo-se, en realidat, a la ezquierda, y viceversa. En clamar-se os costatos d'a traza antis descrita no bi ha garra confusión posible.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

Vista d'o costato de babor d'o supercrucero "Queen Mary 2".

A parola babor procede d'o nordico antigo (o idioma d'os vikingos): bak = esquena, borða = plancha de fusta; "borda d'a esquena". En as antigas barcas de remo no existiban encara os timons fixos en a parte central posterior, por o que o timonero emplegaba un remo con una pala especialment gran ta dirichir a embarcación. Isto lo feba fundindo o remo en l'augua por o costato d'estribor d'a barca, y por tanto dando a esquena a o costato de babor. D'astí que se decise a ezquierda "o costato d'a esquena", en contraposición a o "costato d'o timón", estribor.

Existe un atra versión mas antiga de l'orichen que parla de que os primers navegants d'o mundo, os fenicios (basicament os canaaneus biblicos), cuan saliban dende as costas de l'orient proximo (d'os actuals Líban y Israel) a explorar a Mediterrania meteban en a "borda d'a estrela" a estrela polar ("Starboard" encara en anglés y en atros idiomas) y cuan deseyaban tornar a casa la meteban en a borda oposata, babor (que en anglés, así como en muitos atros idiomas, encara se diz "Port", "puerto").

Senyalización[editar | modificar o codigo]

Un grafico con dos barcos y sus correspondients senyalizacions de babor y estribor, y as preferencias de paso

A senyalización de babor se realiza con a color roya y la d'estribor con a color verde. Mientres d'o día se veyen unas placas con istas colors en os dos costatos y de nueit se enchegan as correspondientes luces. D'ista traza, un barco que se troba a cierta distancia d'un atro barco puet reconoixer facilment si iste s'amana u si s'aleixa.

Toz os obchectos que han de numerar-se abordo, si son en o costato de babor, levan numeros pars (eixemplo: extintors d'incendio, salitas d'emerchencia, etc.)