Antiga Roma

De Biquipedia
(Reendrezau dende Antigua Roma)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Antiga Roma
753 aC — 1453
Situación de
Situación de
Extensión de Roma en diferents tiempos
Capital Roma, Contantinoble
Idioma oficial Latín
Relichión Politeísmo romano, Cristianismo
Gubierno Monarquía, Republica, Imperio
Periodo historico Edat Antiga
 • Fundación de Roma
 • Conquiesta otomana de Constantinoble

L'antiga Roma estió un estau y civilización que surchió de l'antiga ciudat-estau de Roma a partir d'o sieglo IX aC. A lo principio yera una monarquía, se convertió en una republica, y a la fin un imperio que controló a mayor part d'a cuenca mediterrania y d'Europa Occidental. l'Imperio Romano cayó, y la part occidental s'esminglanó en o sieglo V en una serie de reinos controlatos por una clase dirichent chermanica. A part oriental se convertió en o que os historiadors denominan Imperio Bizantín que sobrevivió dica desapareixer de pa cutio en l'anyo 1453 con a conquiesta otomana.

A civilización romana asimiló a civilización helenistica y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a civilización occidental en dreito, arte, literatura y terminolochía lingüistica (cultismos). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances.

Historia[editar | modificar o codigo]

Monarquía[editar | modificar o codigo]

Una dinastía d'orichen etrusco, os Tarquins s'imposoron como clase dirichent d'a población latina y sabina.

Republica[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo Republica Romanaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

A Republica Romana encomenzó cuan forachitoron a lo zaguer monarca en l'anyo 510 aC y remató en un periodo de guerras civils que permitioron a instauración de l'Imperio Romano en unos escayeximientos entre os anyos 44 aC y 27 aC.

Una caracteristica d'o cambio estió que l'administración d'a ciudat, y os suyos distritos rurals quedó regulata en o dreito d'apelar a lo pueblo ius provocationis contra cualsiquier decisión d'un machistrato concernient a la vida u a lo estatuto churidico (asput). L'administrachión executiva quedó dotata d'imperium u poder omnimodo que teneba un orichen relichioso que dimanaba de lo mesmo Chupiter.

Imperio[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo Imperio Romanoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O Imperio Romano ye sucesor d'a Republica Romana y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'Augusto (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de Romulo Augustulo (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de Costantinoble (1453 dimpués de Cristo) en Orient.