Amatista

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Amatista
Caracteristicas chenerals
Categoría: Silicatos
Clase: Tectosilicatos
Formula quimica: SiO2
Propiedatz fisicas
Color: Viola.
Raya: Blanca.
Lustre: Vifigtrio.
Transparencia: Translucido
Sistema cristalín: Trigonal
Habito: Tipicament prisma hegagonal rematau en piramide hexagonal
Trencadura: Concoidal
Dureza: 7
Densidat: 2,65 g/cm³
Punto de fusión: 1650±75 °C

L'Amatista u ametista ye una variedat d'o cuarz, un mineral d'o grupo d'os tectosilicatos. A suya color ye violeta u porpra y s'ha feito servir a sobén como piedra preciosa. A color caracteristica suya se debe a la presencia de muito chicotas cantidaz de fierro (Fe+3) y s'ha formato sozmesos a radiacions naturals.[1]

A color d'as amatistas a vegatas no se troba que en as puntas d'os cristals (amatista de puntas), y ye frecuent a coloración en tacas. Cualques amatistas pueden destenyir-sen dica por contacto con a luz d'o día, pero a color puede restituir-se con rayos X. Torrando l'amatista a temperaturas entre 450 y 750 °C se consiguen cuarzos de color amariella-clara, parda-royenca, verde u incolora.

Chacimientos[editar | modificar o codigo]

Se troban en os vueitos dentro d'as rocas volcanicas alcalinas, en grietas y placers. Os romanos espleitaban l'amatista y l'agata d'o melafiro de Hunsrück (Alemanya), un chacimiento acotolato, y tamién de Müglihtal (Saxonia, Alemanya) y Auvernia. Dica fa pocos sieglos a valura economica de l'amatista yera comparable a la d'o zafir, a esmeralda, o rubí u o diamant, pero dende que se descubrioron os grans chacimientos d'Amatista en Brasil o suyo pre ha caito muito.

En o celebre chacimiento evaporitico de Los Pedrenyals (Zaila, Almochuel, Binaceit) ye present l'amatista chunto con a pedrenya.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld "Minerales" Guías de la naturaleza Blume. 1990.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]